Beschreibung: Dokumenta libro kun esenca materialo por bona informado
pri Esperanto. Pragmate verkita, sen preteratenti la historian dimension,
kun abundaj referencoj al fontomaterialo (kiu facile retroveblas en
ampleksa bibliografio) kaj indekso de nomoj kaj terminoj.
La pli ol tricentpaĝa poŝformata libro
Esperanto sen mitoj de Ziko Marcus
Sikosek, konata aktivulo kaj eksestrarano
de Germana Esperanto-Junularo, fine
prezentiĝas libroforme. Jam antaŭe
lia teksto aperis sur la lumdisko
EspeROM,
iom pli malfrue en TTT-ejo en Interreto, kaj
broŝurforme sub la nomo Proponaro pri
Esperanto-informado. Supozeble,
unue nun, papere, ĝi fakte atingos kaj
neeviteble vangofrapos la publikon celatan,
nome la kredemajn verdstelajn tradiciistojn
de la Esperanto-movado kaj grandan parton de
la ne malpli naive tradiciemaj movadestroj.
Ĝisdate nur malplimulto konsciis pri tiu
ĉi interesega teksto, kies naskiĝo tre
logike sekvas el la iugrada populariĝo de
la raŭmisma pritrakto de Esperanto. Temas
pri speco de sufiĉe laŭta kaj ege intensa
funebra sonorado direktata al la ne tute
jam plene mortaj ideoj de la finvenkistoj.
La aŭtoro kvazaŭ jam lastprepare fosas
ĉiujn necesajn tombotruojn por ties idearo
kaj glatigas la vojon por ĝia lasta solena
procesia vicmarŝado. Do tiu ĉi teksto
faligas la fundamentojn de esperantismo.
Sikosek, pledante anstataŭigi la kutiman
primitivan propagandon per inteligenta kaj
honesta informado, tre juste, tre detale,
tre racie kaj tre bone dokumentite
senmitigas por ni la tutan terenon. Kia
senfine skuega ŝoko embuskos kontraŭ iu
kaj iu Kavaliro de la Mil Verdaj Steloj
inter la kovriloj de tiu ĉi libro, pri tio
jam averte malsekretas ĝia subtitolo
Mensogoj kaj memtrompoj en la
Esperanto-informado. Kaj verdire, tiu
averto estas medicina necesaĵo. Nur danke
al ĝi supozeble saviĝos iu kaj iu
maljuna fervorulo de tuja mortbata
apopleksio, ĉar, enlibre pruvate, tiuj ĉi
subtitole menciitaj mensogoj kaj memtrompoj
abundas per nombro fakte eklipsota nur de
la enlistigita nombro de la duonveraĵoj
regule disvastigataj de la movado. Ĝuste
tiuj ĉi sufiĉe ofte fraplinie ornamas la
unuajn paĝojn de niaj oficialaj movadaj
organoj.
La libro laŭrubrike tralumigas ĉiujn
fabelojn kaj legendojn el la tradicia
Esperanto-propagando. Jen la traktataj
kampoj:
Informado sen mitoj,
Komunumo sen mitoj,
Subtenantoj sen mitoj,
Lingvo sen mitoj,
Planlingvoj sen mitoj,
Zamenhof sen mitoj,
Manifestoj sen mitoj.
Do vere neniu el niaj sanktaĵoj restas
netuŝita. Efektive, la aŭtoro tre
klarvide malkaŝas la propagandan sistemon,
sur kiu esperantismo ĝis nun baziĝas.
Jen kolekto de misinformoj, kiun la
esperantistoj kaj esperantestroj ĉiam
denove revigligas, kaj kiun ili pli aŭ
malpli konscie etendis dum pli ol jarcento
ĝis en la hodiaŭa epoko. Eĉ pli ĝene.
Ni viktimigas nin mem per nia propra
propagando tiugrade, ke intertempe ni
apenaŭ plu povas distingi miraĵon de
miraĝo.
Nedisputeble, plej konsole kaj
retrankvilige por ĉiuj legantoj estus, se
la aŭtoro malpravus. Tiam oni rajtus
indignege krii „Mensogulo!”,
„Fiulo!”, „Aĉa armeano de la Fortoj de
Mallumo!”. Des pli bedaŭrinde estos por
multaj, ke ĉiuj aŭtoraj klarigoj kaj
rivelaĵoj estas tiom bone dokumentitaj, ke
restos por la leganto nur la eblo hontege
krieti „Perfidulo!”.
Memkompreneble, la aŭtoro celas nek perfidi
nek provoki kaj fakte temas pri preskaŭ
scienca faklibro en tre sobra afereca kaj
preskaŭ senriproĉa lingvaĵo. Tamen,
konsiderante
la gradon de emociiĝo de averaĝa
esperantisto pri sia lingvo kaj pri ties
sanktaj insignoj, oni povos atendi inundon
de protestoj kaj uraganon de vekrioj.
Punkton post punkto la aŭtoro pruvas al
ni, ke tio, kion ni publike disvastigas,
estas aŭ mensogo, aŭ tro naive kredata
mito, aŭ konscie lanĉita duonveraĵo,
aŭ, plejbonokaze, simple stulta kaj rekte
taŭga por forpeli novajn interesiĝantojn.
Li montras, ke multo el tio, kion ni
asertas, rekte misefike nutras la
antaŭjuĝojn de la ne-esperantistoj, kiujn
ni vane strebas esperantistigi. El niaj
ĝisnunaj agadoj malmultaj laŭdindaĵoj
postrestas. Ĉe tio klariĝas, ke la
aŭtoro mem dum sia junaĝo naive kredis
niajn legendojn, sed jarojn pli malfrue
komencis dubi. Nur post detala laŭebla
esplorado de la aŭtentaj fontoj li
sukcesis travidi la multajn mistifikojn,
kiuj kamufle ĉirkaŭvualas nian realan
movadan historion.
Tiel li sciigis al ni, ke niaj fruaj estroj
funebre incensadis „pionirojn de
Esperanto” kiuj fakte estis
rezignintaj pri Esperanto aŭ delonge
okupiĝis pri alia planlingvo. Jardekojn
poste jen klariĝas, ke okaze de fiera
prezento ĉe specifa UK oni fanfaronis pri
la tiama tre fama loka Volapuka klubo, kiu
laŭlegende tutmembre rezignis pri Volapuko
avantaĝe al la nova perfekta Esperanto.
En vero la klubo agis iomete alie. Unue, ne
temis pri ĉiuj membroj. Due, la klubo
aliĝis, nur kondiĉe ke oni reformu
Esperanton, kion oni laŭŝajne promesetis.
Trie, la freŝaj esperantistiĝintoj tre
baldaŭ forlasis Esperanton por okupiĝi
pri la planlingvo Neŭtralo, kaj post tio
entuziasmiĝis pri Ido. La aŭtoro
rakontas al ni, kiel ni ofte citas
famulojn - ekzemple, Ejnŝtejnon -
laŭaserte apogantajn nin, kiuj fakte
neniam ajn apogis nin aŭ eĉ rekte
kontraŭis Esperanton. Simile li atentigas
pri tio, ke Unesko ja agnoskas, ke la umado
pri Esperanto estas en akordo kun ĝiaj
celoj kaj pro tio akceptas UEA-on, sed, ke
tiu ĉi agnosko neniel rilatas al la
propagandado pri Esperanto kiel „ĉies
dua lingvo” aŭ pri la pracela „Fina
Venko”. Eĉ nia renoma membreco en
PEN-klubo ne eltenas la plenan sunlumon.
Aldone li pelas felanden la mitojn pri la
nur 16 reguloj kaj pri la propedeŭtika
valoro de Esperanto. Samdirekte malaperas
ĝiaj lingvaj facileco, supereco kaj
perfekteco kaj ĝia mirakla propraĵo
aŭtomate pacistigi ĉiujn adeptojn. Do
ĉio, kio estas al kelkaj kara, finiĝas en
la rubujo - al kiu ĝi nedisputeble
apartenas.
Eĉ la persono Zamenhofo - nia Majstro -
ne restas senmakula. Ekzemple, liaj
genieco kaj poligloteco estas iomete
reduktataj al realisma nivelo. Same
videbliĝas kelkaj ne tre honestaj
propagandaj trukoj okazigitaj de li.
Ankaŭ la propagandcela kaŝado de lia
judeco kaj la falsema sciigo pri lia
onidira poleco temiĝas. Plu oni lernas,
ke iam vicprezidanto de UEA estis membro de
la tiama Hitlera partio, alivorte de tiu
partio, kiu murdigis Zamenhofojn.
Sed la libro ne nur pilorias kaj rivelas.
Ĝi ankaŭ konsilas, kion oni inkluzivu en
informadon pri Esperanto kaj kion ne. Same
ĝi instruas, kiujn reklamajn formulojn oni
nepre evitu kaj kiuj estas konvenaj por
publika varbado. Multaj ĉi-temaj personaj
spertoj de la aŭtoro enfluas en la tekston
kaj oni ekkonas, ke tie ĉi skribas
internulo kun aŭtenta varbada sperto.
Laŭ la opinio de la recenzanto, tiu ĉi
libro devus esti laŭdeva legaĵo por ĉiu
aktivulo.
Des pli seniluziige sonas la postparolo de
la libro. Jen la aŭtoro retorike demandas:
„Ĉu la mitoj, memtrompoj kaj mensogoj
estas la necesa amalgamo [n.d.l.r.
alivorte: mortera miksaĵo] por la
Esperanto-komunumo? Ne forgesu, ke
amalgamo enhavas la venenan hidrargon, kiu
ruinigas la nervan sistemon ... ”
Antaŭe, en la aŭtora komento pri
Manifesto de Prago, oni legas: „Tiu ĉi
dokumento lanĉita dum la Universala
Kongreso 1996 en Prago estas forta kialo
malesperi pri la t. n.
Esperanto-movado.” Tiun ĉi opinion
dividas ankaŭ la recenzanto, kiu nun danke
al tiu ĉi libro, interalie, sciiĝis pri sia
propra trukiteco rilate kelkajn popularajn
misasertojn ĉie cirkulantajn en Esperantujo.
Ĉiuokaze, kiu ne timas herezaĵojn kaj
kies mensa fortiko sufiĉas por elteni
skandalojn kaj malagrablajn rivelaĵojn,
jen por tiu la konvena legaĵo. Sed ĝuste
tiaj personoj supozeble konsistigas jam
nian dubeman, nekredeman, esploreman,
racieman frakcion. Jen tiu, kiu al la
ekstera mondo jam tre zorgeme kaj pripense
prezentas la planlingvon Esperanto kaj ĉe
tio por maksimume sukcesi nur minimume
videbligas la akompanantan adeptaron.
Alivorte timanto de tio, ke tiu, kiu
aĉetos nian Esperanto-brasikon sur
la planlingva foiro, endanĝeriĝos nevole
kunaĉeti skvamojn de malbongustaj
brasikmuŝetoj plus iu kaj iu neglutebla
limako. Kaj verdire estas tiel, ke nur unu
misianta strangulo, disvastigante sian
kutiman primitivan Esperanto-propagandon okaze de
gazetara konferenco, povos fiaskigi la
plurjaran seriozan informadan laboron de
deko da sanmensaj esperantistoj.
Niaj agresemaj kontraŭ-anglaj antaŭenistoj,
niaj fervoraj finvenkemaj fundamentistoj,
niaj pamfletistoj, predikistoj,
kvazaŭ-religiaj pacistoj, misiemaj
mondsavuloj, dediĉitaj disĉiploj de iu
nebula interna ideo laŭ Sankta
Ludoviko - alivorte ĉiuj niaj de
persekuta manio suferantaj esperantismaj
ekstremistoj, do tiuj ĉi plej urĝe devus
studi tiun analizon por eĉ ĝisoste
kaj cerblave reedukiĝi. Tamen ĝuste ili
supozeble evitos tiun ĉi tre legindan
libron, kiel la diablo la sanktan akvon.
[Aperis en 1999, temas pri la unua eldono aperinta samjare]
Multaj ne ŝatos ĉi tiun libron. Pleje ĝin malŝatos tiuj, kiuj tre bezonas ĝin, kaj ili bedaŭrinde estas multaj.
En sia kompetente verkita volumo kun bela eksteraĵo kaj flua lingvaĵo Ziko Sikosek atakas laŭvice ĉiujn sanktaĵojn de nia movado, ekde la fantaziaj taksoj pri milionoj da esperantistoj ĝis la genieco (kaj eĉ la kuracista honoro) de doktoro Zamenhof. Jam per si mem tia atako estas bonvena, ĉar ĝi devigas la leganton pripensi niajn dogmojn kaj konsideri, kio estas grava en nia lingvo kaj movado. Des pli bonvena la libro estas, ĉar la aŭtoro efektive enprofundiĝis en la temon kaj bone dokumentas preskaŭ ĉiujn siajn asertojn – la bibliografio ampleksas pli ol 30 paĝojn.
Iom probleme estas, ke la aŭtoro havas samtempe du celojn: unuflanke li deziras frakasi la multajn mensogojn kaj memtrompojn kiuj persistas en nia movado, aliflanke li volas doni konsilojn pri ĝusta informado. La fokuso tamen restas ĉefe ĉe la malaperigo de mitoj – tute ĝuste, ĉar antaŭ ol informi eksterulojn, ni devas scii la veron pri ni mem. La unuavica merito de la libro troviĝas ĝuste en tio, ke ĝi devigas ĉiun leganton alfronti la faktojn kaj mem pripensi sian sintenon.
Indas konstati, ke la verko do ne estas ia ideala manlibro pri informado. Granda parto de la enhavo rilatas al detaloj de la movada historio, kiuj ne havas ajnan rilaton al informado, sed ja meritas esti pli vaste diskonigitaj.
Iom agacas la emo de la aŭtoro ĉie kaj ĉiam trovi mitojn kaj fuŝajn asertojn. Eĉ la Praga manifesto, kiun miloj da esperantistoj trovis subteninda kaj disvastiginda, estas laŭ Sikosek “forta kialo malesperi pri la t.n. esperanto-movado”. Simile malfavoran traktadon ricevas la honesta kaj realisma takso de profesoro Jouko Lindstedt pri la nombro de la Esperanto-parolantoj, laste prezentita en revuo Esperanto (1998/165).
Frakasi estas pli facile ol konstrui, kaj post la ŝturmego de Ziko Sikosek ne estas tute klare, ĉu io restas post la mitoj – aŭ ĉu la tuta esperantistaro laŭ li konsistas nur el mitoj kaj mituloj…
Unu el tiuj konsiloj, kiuj ja troviĝas en la libro, estas tamen tre memorinda: la celo de informado pri Esperanto devas unuavice esti ĝuste informadi pri Esperanto. Ne ĉiu volas lerni Esperanton, sed multo estas atingita, se oni sukcesas konsciigi pli vastan publikon pri tio, ke Esperanto ne estas ia malsukcesinta utopia projekto, sed ekzistanta lingvo, kiun relative multaj homoj dise en la mondo parolas, lingvo, kiu havas sian propran literaturon, lingvo, kiun veraj homoj parolas. Jam tio estas revelacio por la plej multaj homoj, kaj tio estas simplaj faktoj – neniuj mitoj necesas.
Kaj en la kulturo de Esperantujo kaj en nia informado al la ĝenerala publiko pri Esperanto, estas multaj mitoj. Ofte temas pri falsiga simplismo, foje pri miskompreno, foje pri rekta mensogo. Ĉi tiajn diversajn falsaĵojn homoj aŭdas, kredas, kaj ripetas. En ĉi tiu libro Sikosek ekzamenas multajn el tiuj mitoj, kaj montras la originon de multaj el ili. Li celas senfalsigi nian informadon interne kaj ekstere, kaj tiel efikigi ĝin.
En informado, tamen, ne nur falsaĵoj malhelpas; li prave emfazas, ke misa argumenta taktiko ankaŭ ĝenas. Trudemo aŭ agresemo, mokante la lingvokonojn de la informatoj, aŭ postulante ke ili tuj eklernu Esperanton, plej verŝajne forpuŝos homojn. Aliajn argumentajn trukojn li prave kritikas; ekzemple la falsan alternativon ("Learn all these languages... [longa listo] ... or this one").
Reklamo de Esperanto kiel "dua lingvo por ĉiuj" povas ankaŭ malhelpi; multaj homoj pretus aprobi la ideon de Esperanto, sed ili ne sentas emon mem lerni ĝin, kaj por defendi sian nelernemon, devos serĉi kialojn por kontraŭi Esperanton.
Pri la nombro de Esperantistoj, Sikosek listigas multajn taksojn de diversaj fontoj, kvankam ŝajnas iom stranga ke li ne mencias la esploron de D-ro Sidney Culbert aŭ ties rezulton (1,6 miliono da fluaj parolantoj). Tiu nombro (ofte truke netigita al "2 milionoj") ŝajnas al mi esti la plej ofte citita en usonaj informiloj. Sikosek argumentas kontraŭ tiaj altaj taksoj per penseksperimento. Verŝajne estas pli multe da esperantistoj en Eŭropo ol en aliaj mondopartoj, kaj pli en urboj ol en la kamparo; do, supozi ke estas la sama propocio da esperantistoj en ekz. la universitata urbo Kolonjo kiel en la tuta mondo estus konservative. Sed, se estas unu miliono da esperantistoj el 5,5 miliardoj da homoj, devus esti 182 esperantistoj en Kolonjo. Sikosek trovas nur "maksumume tridek" kolonjanoj kiuj flue parolas Esperanton. Li daŭrigas la kontrolojn pri pluraj aliaj urboj kaj regionoj, montrante klare ke la asertoj pri miliono aŭ pli da fluaj Esperanto-parolantoj estas ege troigaj. Alivoje: UEA kaj la aliaj asocioj kune havas ĉ. 20 mil membrojn. Ne ĉiuj membroj de landaj asocioj flue parolas la lingvon, kaj ne ĉiuj fluaj parolantoj povas aŭ emas kotizi al asocio. Sed ĉu ni vere kredu, ke ekzistas pli ol 50-oble tiom da fluaj parolantoj de Esperanto, ol da movadanoj? Sikosek rekomendas, ke anstataŭ aserti ion pri la nombro de parolantoj, ni emfazu la disvastecon -- ekzistas Esperanto-parolantoj en tiom da landoj, en ĉiuj kontinentoj. Tiu argumento ŝajnas al mi valida; ni ĉesu aserti, ke estas 1,6 (aŭ eĉ "2") milionoj da esperantistoj.
Sikosek ankaŭ celas pensigi nin pri la supozojn kaj kredojn de la "Tradicia Esperanto-Ideologio". En aparte bona ĉapitro li komparas la diversajn dokumentojn, esprimintajn kaj kritikintajn tiun ideologion -- la Deklaracio de Bulonjo, la Manifesto de Prago, ktp, unuflanke; kaj la Manifesto de Raŭmo, "Esperanto en la 80-aj Jaroj", ktp, aliflanke. Li pensige kritikas la tradiciajn ideojn pri la maniero enkonduki Esperanton en oficialan uzon, kaj pri la efikoj, kiujn havos tiu enkonduko. Aliflanke, li ankaŭ kritikas la enfermismon de aliaj, kiuj ne nur emfazas la valoron de esperanta kulturo, sed rezignas pri la ideo informadi pri Esperanto ekstere.
La aŭtoro majstre disŝiras la tro oftajn mensogojn ke Esperanto estas "facila" lingvo, "havas nur 16 regulojn", aŭ estas tute regula kaj senescepta. Iom pli dubinda, eble, estas lia kritiko de la diro ke Esperanto havas "fonetikan" skribsistemon kun "po unu sono je ĉiu litero". Li prave diras, ke ekzistas alofoneco en Esperanto, kaj ke la aboco ne estas vere fonetika. Sed ĉu ni diru en informiloj anglalingvaj ke "Esperanto has a phonemic writing system, with a one-to-one correspondence between letters and phonemes"? Nur lingvistoj komprenus tion. La priskribo "phonetic alphabet" estas ja falsa, sed pli ĝusta priskribo apenaŭ eblas sen ioma instruo pri la distingo inter sono kaj fonemo, fonetiko kaj fonologio.
Pri Esperanto kiel aparte taŭga traduklingvo, Sikosek ankaŭ skeptikas. Liaj diroj pri la malfacilo esperantigi poemojn, kiuj dependas de multaj unusilabaj vortoj (en ekz. la nederlanda aŭ la angla), ŝajne validas; sed ĝenerale mi trovas la argumentojn de William Auld (en La Fenomeno Esperanto) pli konvinkajn, simple pro tio, ke Auld multe tradukis; do li rajtas diri ke estas relative facila tasko traduki poemojn en Esperanton.
Krom tiuj temoj, Sikosek ankaŭ pritraktas la historion de la movado; kelkajn aliajn planlingvojn; homojn kaj organizaĵojn, kiuj vere aŭ onidire subtenas Esperanton; kaj la vivon de Zamenhof. Ĉiu ĉapitro finiĝas per listo de libroj pri la ĉapitra temo, kaj superrigarda komparo de iliaj bonaĵoj kaj mankoj. Li estas foje tre severa pri klasikaĵoj (ekz. la Zamenhof-biografioj de Privat kaj Boulton), kaj direktas nian atenton al pluraj neglektataj verkoj. Mi ne povas juĝi pri liaj juĝoj, ĉar mi mem ankoraŭ legis preskaŭ neniujn el la libroj de li prikomentitaj.
Enestas kelkaj stilaj malglataĵoj -- ĉefe ĝenis min la foje konfuza trouzo de "resp." (respektive) -- sed ĝenerale la libro estis tre legebla. Kurioze estas, ke Sikosek literumas "esperanto" malmajuskle. En la la indekso mankas kelkaj indikoj pri priparolataj homoj (ekz. Claude Piron aperas en la bibliografio kaj plurfoje en piednotoj, sed tute ne en la indekso), sed ĝi plejparte estas bona. La detala enhavtabelo estas aparte bona.
Sume, mi taksas ĉi tiun libron aparte grava kaj leginda. Ĉiu, kiu laboras pri informado, legu ĝin zorge kaj pripensi la enhavon. Aparte grava estas, ke ni plibonigu (aŭ tute reverku) niajn informilojn, elsarkante la falsaĵojn kaj misaĵojn, kiujn malkovris Sikosek.
Buchvorstellung „Esperanto sen mitoj" („Esperanto ohne Mythen”) von
Ziko Marcus Sikosek
Mit diesem Buch tritt der Verfasser für ein nüchterneres Informieren über
Esperanto ein. In sieben Kapiteln beschreibt er Esperanto und andere
Plansprachen, Strategien und das Informieren über Esperanto, dessen
Gemeinde, Unterstützer und Erschaffer. Dabei hebt Sikosek
auch hervor, was
seiner Meinung nach Fantasiegebilde („Mythen") sind. Er zeigt, warum seiner
Meinung nach gewisse Behauptungen widersprüchlich oder zweifelhaft sind.
Zum Beispiel: Ist es sinnvoll, wenn über Esperanto Informierende behaupten,
dass es die Sprache der Freundschaft und Englisch die Sprache des Handels
sei? (Der Verfasser fragt kritisch, ob es freundschaftliche internationale Kontakte
nicht auch mittels des Englischen gibt, dessen sich u. a. Greenpeace, die NATO
und ewige Esperanto-Anfänger bedienen.) Bedeutet ein Wahlspruch wie
„Esperanto will das Sprachenchaos beseitigen" eigentlich
nicht, dass diejenigen,
die das behaupten, die Existenz verschiedener Sprachen als
„Chaos"
bezeichnen? War Albert Einstein wirklich ein Unterstützer
von Esperanto? Gibt
es eine Millionen Menschen mit ausreichend guter Esperanto
Kenntnis auf der
Welt, in der insgesamt 5,5 Milliarden Menschen leben? Wenn ja, könnte man
durch eine einfache Dreisatz-Anwendung folgern, dass es in
Köln, das etwa eine
Millionen Einwohner hat, 182 Menschen mit ausreichend guter Esperanto
Kenntnis gibt. (Es müssten sogar mehr sein: Köln ist kein Dorf in der „Dritten
Welt", sondern eine Großstadt in der „Ersten Welt". Daher leben in Köln
wahrscheinlich mehr solcher Menschen als nach dem Durchsch
nitt.) Tatsächlich
leben laut Sikosek höchstens dreißig solcher Menschen in Köln.
Allerdings
befindet sich nach Meinung mancher auch ungerechtfertigte
Kritik in dem Buch:
Ich kenne die Meinung eines Lesers, dass der Verfasser die Esperanto
Bewegung der Öffentlichkeit schlecht darstellt, Wahrheiten und Unwahrheiten
vermischt und sogar günstige Bewertungen des Esperanto als
„Mythen"
bezeichnet: die leichte Erlernbarkeit des Esperanto und die mittels Esperanto
erreichbare Erleichterung des Erlernens weiterer Fremdsprachen. Der Leser
urteile selbst aufgrund seines Wissens und seiner Erfahrungen. Nun gibt es
aber nicht nur Kritik in dem Buch, sondern auch eine Fülle von
Informationen
mit Quellangaben und Vorschläge, wie ein über Esperanto Informierender einen
sich für Esperanto Interessierenden nicht durch ungeschickte Behauptungen
verscheucht, sondern diesen vernünftig informiert. Dazu soll der Informierende
nicht etwas auf der Grundlage von Optimismus oder Vermutung
sagen, sondern
sich auf objektive Tatsachen stützen.
Meiner Meinung nach ist „Esperanto sen
mitoj" unbedingt lesenswert für Leiter und Lehrer von Esperanto-Kursen,
Vorstandsangehörige von Esperanto-Verbänden und Vereinen und jeden
anderen, der in die Situation kommt, über Esperanto zu informieren, ob andere
oder sich selbst.
„Esperanto sen mitoj" hat 367 Seiten, wird von der Flandra
Esperanto-Ligo, Antwerpen, Belgien, herausgegeben und kostet
30
€
Andreas