|
Mondo de travivaĵoj
|
|
Mondo de travivaĵoj |  Marto 2017 |
Mi ŝatas rekomendi la libron Mondo de travivaĵoj de Tibor Sekelj al la legantaro de Internacia Sumoo. Laŭ lia vivo mi ne povus diri ke li estis hungaro, aŭstriano, slavo, ĉekio, argentinano, boliviano aŭ iu ajn alia nacio. Li simple estis la monadcivitano kaj bona Esperantisto.
Estas tri famaj esperantaj libroj pri aventuroj aŭ vajaĝoj, nome: Aventuroj de pioniro de Edmond Privat, Vojaĝo en Esperanto-Lando de Boris Kolker, kaj Mondo de travivaĵoj de Tibor Sekelj. La unua libro estas la aventuroj ĉe la civila mondo rilata al esperantujo, persona bibliografio de Edmond Privat, la dua libro estas Esperanta lernolibro, kiu montras la historion kaj geografion rilataj al Esperanto, kaj la tria estas pri la aventuroj en la rekonataj lokoj, kiel vilaĝoj de indiĝenoj, sovaĝa Amazonio, Nepalo, Hindujo, dezertoj kaj afrikaj landoj.
En la Skizo por aŭtobiografio de Sekelj, li donis sian nekutiman aŭtobiografion kiel mondvajaĝanto kaj la kialojn de sia vojaĝoj al diversaj landoj. Li ŝatis eksplori la nekonantajn partojn de la mondo, kaj havis grandan simpation al la indiĝenoj. Li havis respektojn al fremdkulturoj kiel indiĝenaj, inkaj, hindiaj, aŭ japanaj. Dum lia vivo li advokis por Esperanto kaj mem estis foje prezidanto de UEA kaj kvazaŭ Esperanto-ambasadoro al UNESCO. Mi aparte ŝatas legi la ĉapitrojn:
* Renkonto kun kanabaloj
* En la kaptilo de banditoj
* Ĉe la rivero de la mortoj
* Tra subtera rivero
* Kiel mi fariĝis sorĉisto
* Kun sanktulo tra Hindujo
* Ĉasanta gigantajn lacertojn
* Joganto mi estis
* En mongola jurto
* Ĉe la sanktaj riveroj
Je la nomo de hindia registaro li veturis kaj vizitadis unu aŭ du monatojn al surdmutulajn lernejojn, laborejojn kaj aliajn institutojn. Li ŝajne ne elprofitis de ĉi tiu vojaĝo, ĉar li estis ĉiam akompanita de interpretisto kaj li ne havis verajn ŝancojn eksplori Ĉinion. Pro tio mankas al la libro rakontoj pri Ĉinio, bedaŭrinde!
Li en 1960 veturis en Tokio, kiam li nur havis kvin dolarojn en sia poŝo, sed per prelegoj kaj instruado de Esperanto li vojaĝis pagita de sia laboro ekde Sapporo sur la norda insulo Hokkaido ĝis la plej suda parto de la lando. Bedaŭrinde mankas al la libro rakontoj pri liaj japanaj vojaĝoj. Mi nur povas klarigi, ke liaj aferoj en Japanio ne estis pri travivaĵoj tra la danĝeraj rimedoj, sed nur turismo.
En lia libro li ne menciis pri la subpremiito de durangaj popoloj per malmultaj elitoj, la malĝusteco de la societo. Li ankaŭ ne advokis por la ĝenerala edukado al la popoloj, la egalrajtoj de viroj kaj virinoj. Li ne tuŝis pri la bono aŭ malbono de kristana misio al indiĝeno. Li ankaŭ ne kritikis pri naziismo, faŝismo aŭ anakismo kvazaŭ li estu imuna al politiko. Li estis antropologio, etnologio, mondvojaĝanto, sed ne politikisto.
Liaj travivaĵoj estis foje tro danĝeraj, foje kvazaŭ en paradizo, foje tute nekredeblaj. Ĉu li fanfaronis? Mi pensas, ke li bone spicis siajn rakontojn, sed tamen li ĉiam respektis la veron, ke ĉio estu kiel eble plej kredinda por la legantoj.
La malbona kvaliteco de la fotoj en la libro und kovrilo estu evitinda en la estonta eldono.
Por konkludi mian recenzon mi donas lian ĉitaton jene:
Ĉiuj vojoj de la mondo al mi apartenas,
Ne gravas ĉu temas pri nuboj, per kies flugiloj mi rajdadas,
aŭ pri maraj ondoj, kiuj disiĝas antaŭ la pruo de mia goeleto,
aŭ pri reloj perdiĝantaj je l'horizon' senfina,
aŭ pri praarbaro, kiu malfermiĝas antaŭ la klingo de mia tranĉilego.
Ĉiuj vojoj ekestis kun la kaŝita espero,
ke iun tagon miaj plandoj en ili siajn spurojn postlasos.
Kaj vere mi trairos ilin, frue aŭ malfrue,
dum tiu ĉi inspekcia vojaĝo tra la mondo.
Estas tri famaj esperantaj libroj pri aventuroj aŭ vajaĝoj, nome: Aventuroj de pioniro de Edmond Privat, Vojaĝo en Esperanto-Lando de Boris Kolker, kaj Mondo de travivaĵoj de Tibor Sekelj. La unua libro estas la aventuroj ĉe la civila mondo rilata al esperantujo, persona bibliografio de Edmond Privat, la dua libro estas Esperanta lernolibro, kiu montras la historion kaj geografion rilataj al Esperanto, kaj la tria estas pri la aventuroj en la rekonataj lokoj, kiel vilaĝoj de indiĝenoj, sovaĝa Amazonio, Nepalo, Hindujo, dezertoj kaj afrikaj landoj.
En la Skizo por aŭtobiografio de Sekelj, li donis sian nekutiman aŭtobiografion kiel mondvajaĝanto kaj la kialojn de sia vojaĝoj al diversaj landoj. Li ŝatis eksplori la nekonantajn partojn de la mondo, kaj havis grandan simpation al la indiĝenoj. Li havis respektojn al fremdkulturoj kiel indiĝenaj, inkaj, hindiaj, aŭ japanaj. Dum lia vivo li advokis por Esperanto kaj mem estis foje prezidanto de UEA kaj kvazaŭ Esperanto-ambasadoro al UNESCO. Mi aparte ŝatas legi la ĉapitrojn:
* Renkonto kun kanabaloj
* En la kaptilo de banditoj
* Ĉe la rivero de la mortoj
* Tra subtera rivero
* Kiel mi fariĝis sorĉisto
* Kun sanktulo tra Hindujo
* Ĉasanta gigantajn lacertojn
* Joganto mi estis
* En mongola jurto
* Ĉe la sanktaj riveroj
Je la nomo de hindia registaro li veturis kaj vizitadis unu aŭ du monatojn al surdmutulajn lernejojn, laborejojn kaj aliajn institutojn. Li ŝajne ne elprofitis de ĉi tiu vojaĝo, ĉar li estis ĉiam akompanita de interpretisto kaj li ne havis verajn ŝancojn eksplori Ĉinion. Pro tio mankas al la libro rakontoj pri Ĉinio, bedaŭrinde!
Li en 1960 veturis en Tokio, kiam li nur havis kvin dolarojn en sia poŝo, sed per prelegoj kaj instruado de Esperanto li vojaĝis pagita de sia laboro ekde Sapporo sur la norda insulo Hokkaido ĝis la plej suda parto de la lando. Bedaŭrinde mankas al la libro rakontoj pri liaj japanaj vojaĝoj. Mi nur povas klarigi, ke liaj aferoj en Japanio ne estis pri travivaĵoj tra la danĝeraj rimedoj, sed nur turismo.
En lia libro li ne menciis pri la subpremiito de durangaj popoloj per malmultaj elitoj, la malĝusteco de la societo. Li ankaŭ ne advokis por la ĝenerala edukado al la popoloj, la egalrajtoj de viroj kaj virinoj. Li ne tuŝis pri la bono aŭ malbono de kristana misio al indiĝeno. Li ankaŭ ne kritikis pri naziismo, faŝismo aŭ anakismo kvazaŭ li estu imuna al politiko. Li estis antropologio, etnologio, mondvojaĝanto, sed ne politikisto.
Liaj travivaĵoj estis foje tro danĝeraj, foje kvazaŭ en paradizo, foje tute nekredeblaj. Ĉu li fanfaronis? Mi pensas, ke li bone spicis siajn rakontojn, sed tamen li ĉiam respektis la veron, ke ĉio estu kiel eble plej kredinda por la legantoj.
La malbona kvaliteco de la fotoj en la libro und kovrilo estu evitinda en la estonta eldono.
Por konkludi mian recenzon mi donas lian ĉitaton jene:
Ĉiuj vojoj de la mondo al mi apartenas,
Ne gravas ĉu temas pri nuboj, per kies flugiloj mi rajdadas,
aŭ pri maraj ondoj, kiuj disiĝas antaŭ la pruo de mia goeleto,
aŭ pri reloj perdiĝantaj je l'horizon' senfina,
aŭ pri praarbaro, kiu malfermiĝas antaŭ la klingo de mia tranĉilego.
Ĉiuj vojoj ekestis kun la kaŝita espero,
ke iun tagon miaj plandoj en ili siajn spurojn postlasos.
Kaj vere mi trairos ilin, frue aŭ malfrue,
dum tiu ĉi inspekcia vojaĝo tra la mondo.
Abengo
Mondo de travivaĵoj de Tibor Sekelj | Septembro 2020 |
En la libro la monda eksploaristo kaj bona esperantsito Tibor Sekelj rakontis pri siaj ekstraordinaraj travivaĵoj en ne kutimaj landoj aŭ regionoj de la mondo. Ekzemple, li fariĝis sorĉisto kaj manĝas ne ordinaran menuon. Li vizitis la vilaĝon de kanibaloj. Li donis geografiajn aŭ geologiajn rekontojn, ekzemple, en subtera rivero, ĉe volkano, pri glacio de Klimanĝaro, aŭ sur la insuloj ĉe la fino de la mondo. Estas ankaŭ kulturaj raportoj pri lerni Jogano, vivo en mongola jurto, aŭ banado ĉe hindiaj sanktaj riveroj. Tamen mankas al li iu ajn raportoj en Japanio, Koreio, aŭ Ĉinio. Rezume, iliaj rakontoj estas tre strangaj kaj neordinaraj. La rakontoj aperas bonaj al turistoj, sed iom supraĵe. Eble, la aŭtoro fanfaris iom pri siaj travivaĵoj por eltiri la legantaron.
Pri lia travivaĵo en mongola jurto li diris:
"La plej interna parto de la jurto estas la plej estimata.,.... En la meza parto de la fono iam troviĝas budhanan altaro, sed nuntempe (eble en ja 1960-1975-aroj) tualettablo kun duflankaj kaj unu meza speguloj. En iliajn kadrojn estas enŝovitaj bildkartoj kun fotoj de Lenin, Stalin, Prezidento Cedenbal, kaj iu kvazaŭ hazarde forgesita Bildo de Budhao, ankaŭ ĝuanta grandan estimon, precipe inter virinoj".
Al tio mi volas mencii, ke mi mem partoprenis en la 6a Azia Esperantokongreso 2009 en Ulanbatoro kaj poste havis la ŝancon viziti la jurton kun iu mongola esperantisto. Mi scias, ke la mongoloj ne plu montris la bildojn de Stalin, Lenin, aŭ ajn de komunismaj gravuloj en la estimata placo de siaj jurto. Ili montras suprize la bildon de Dalaj Lamao anstataŭe en la jurto.
Mi devinas, ke lia vizito al Mongolio aŭ kelkaj landoj estis pagita de la registaro, pro tio lia raportoj povis enhavi propagandon kaj ne havas la liberecon doni malbonajn raportojn aŭ kritikojn. Fakte en la rakontoj pri siaj travivaĵoj li rare aŭ tute ne menciis pri la socia maljusteco, homaj rajtoj. Bedaŭrinde.
Por esperantistoj la libro estas tre bela, ĉar Tibor Sekelj skribis en tre bela stilo de esperanto. Libroj kiel Mondo de travivaĵoj de Tibor Sekelj estas raraĵoj de la Esperantujo.
Pri lia travivaĵo en mongola jurto li diris:
"La plej interna parto de la jurto estas la plej estimata.,.... En la meza parto de la fono iam troviĝas budhanan altaro, sed nuntempe (eble en ja 1960-1975-aroj) tualettablo kun duflankaj kaj unu meza speguloj. En iliajn kadrojn estas enŝovitaj bildkartoj kun fotoj de Lenin, Stalin, Prezidento Cedenbal, kaj iu kvazaŭ hazarde forgesita Bildo de Budhao, ankaŭ ĝuanta grandan estimon, precipe inter virinoj".
Al tio mi volas mencii, ke mi mem partoprenis en la 6a Azia Esperantokongreso 2009 en Ulanbatoro kaj poste havis la ŝancon viziti la jurton kun iu mongola esperantisto. Mi scias, ke la mongoloj ne plu montris la bildojn de Stalin, Lenin, aŭ ajn de komunismaj gravuloj en la estimata placo de siaj jurto. Ili montras suprize la bildon de Dalaj Lamao anstataŭe en la jurto.
Mi devinas, ke lia vizito al Mongolio aŭ kelkaj landoj estis pagita de la registaro, pro tio lia raportoj povis enhavi propagandon kaj ne havas la liberecon doni malbonajn raportojn aŭ kritikojn. Fakte en la rakontoj pri siaj travivaĵoj li rare aŭ tute ne menciis pri la socia maljusteco, homaj rajtoj. Bedaŭrinde.
Por esperantistoj la libro estas tre bela, ĉar Tibor Sekelj skribis en tre bela stilo de esperanto. Libroj kiel Mondo de travivaĵoj de Tibor Sekelj estas raraĵoj de la Esperantujo.
Abengo (Tajvano)
Mondo de travivaĵoj | Septembro 2016 |
La libro rakontas pri diversaj danĝeroj kaj kutimoj, kiuj trafis la verkiston dum liaj multaj vojaĝoj ĉie en la mondo,
ofte inter la plej primitive vivantaj triboj kaj etnoj. Parte tiu mondo jam malaperis aŭ almenaŭ multe ŝanĝiĝis, ĉar li ja aventuris en la meza 20a jarcento.
Angle mi dirus, ke la libro konsistas el "action", agado, ĝi rakontas malmulton pri sentoj, etosoj, pejzaĝoj. Ĝi ankaŭ montras originalajn fotojn faritajn de T. Sekelj. La leganto, se ne tre sperta en Esperanto, eble ofte bezonas vortaron,
sed la lingvo estas klara kaj instrua. La leganto ne povas ne admiri la verkiston kaj liajn grandajn atingojn. Li ŝajnas esti ankaŭ modesta, tre laborema, persista. Nur en la ĉapitro, kie li rakontas pri la plej strangaj nutraĵoj,
kiujn li akceptis dum siaj vojaĝoj, ŝajnas, ke li iom fanfaronas aŭ deziras ŝerce ŝoki la leganton. Mi rekomendas la libron al tiuj, kiujn interesas etnografio, aventuroj en ĝangalo aŭ la personeco de Sekelj.