|
Parnasa gvidlibro
|
|
Bela verko ree estas je nia dispono |  |
Gerrit Berveling
Pri Parnasa Gvidlibro | Publikigita ĉe La Mondo 1969:marc. (217), p. 10-12. |
Jen venis al nia mano la preskaŭ legenda verko! Kiel longe kaj senpacience ni atendis ĝian reaperon, precipe de tiam kiam antaŭ du jaroj oni anoncis pri ĝia dua eldono kompletigita de niaj grandaj majstroj kaj R. Bernard!
Ne unufoje mi trovis reklamon serĉantan ĝian malnovan eldonon "je kia ajn prezo". Miaj amikoj ne unufojon fotis la tutan volumon por sin studi. Kaj nun venis al ni la broŝuro kun modesta preso sed kun ŝika kovrilo.
Tuj post la ricevo mi tralegis ĝin unue tratage forĵetinte ĉiun laboron, kaj due komparante ĝin kun la unua eldono.
Ĉi tiu eldono diferencas ne multe laŭ la enhavo aŭ la principo de la aŭtoroj, sed ili multe ŝanĝis aŭ modifis laŭ postaj spertoj kaj ĝisdatigis la cititajn ekzemplojn, antaŭ ĉio dank' al la apero de Esperanta Antologio, kaj diversaj artikoloj aperintaj en la daŭro de la lastaj jardekoj; inter ili mi povas nomi tiujn de Matuba kaj Nakamura.
Mi tamen kuraĝas priskribi mian opinion kaj peti instruon de la tri aŭtoroj.
La unua dubo: temas pri la parenc-rimo aŭ rimoido. Waringhien atribuas al Kalocsay ĝian aplikon, sed laŭ mia opinio jam en Fundamenta Krestomanio troviĝas multe da ili, kaj ni povas diri, ke K. nur sistemigis ĝian enkondukon. Alia dubo: Ŝajne K. unuflanke kaj W. kaj B. aliflanke, la tri aŭtoroj havas iom diferencan opinion rilate la parencrimoj: lo-ro, mo-no; nome la unua nomis ilin jesa sed la lastaj volas nei aŭ negative aprobi. Mi demandas ilin pri tio, ĉar ni, japanoj, tre ŝatas ilin. Cetere en la mentora poemo de K. (C. E. R. Bumy) troviĝas neniom da rimo: "lo" kaj "ro" (Ĉu mi aldonu ke tiuj rimoj estas tre malofte troveblaj ĉe la bonaj poetoj? En "Eugeno Onegin" far Nekrasov mi iam serĉis lo-ro rimon kaj trovis neniom. Ne nur ĉe Nekrasov, kiun eble la aŭtoroj juĝas ne kiel unuagrada poeto, sed tamen ...)
La tria demando koncernas la metodon pri la t. n. japaneskaj poemoj. K. iom forte kritikis "Manjoo"n far Ossaka, kiu tute neglektis la originalan formon, nome ne estimis ĝian silabadon kaj tute libere "tradukis". (Ankaŭ Auld dubis pri lia merito). Nun, kial W. citas pecon de I. U., kiu same al Ossaka ignoras la elementan regulon, dum W. mem metis en sia bibliografio traktatojn de K. kaj Matuba, kiuj unuvoĉe kondamnis la metodon de Ossaka?
Pri la propono de W. rimi en la utao ĉe la dua kaj la lasta kaj uzi kunsonoron ĉe la unua kaj la tria, ni eble devas aŭskulti kiel bonan konsilon, sed reguligi tiamaniere mi hezitas. Mi proponas anstataŭ tio, rimi ĉe la dua kaj la lasta, kiam temas pri traduko de antikvaj poemoj, kaj ĉe la tria kaj lasta, ĉe mezepokaj, kaj ambaŭ ĉe modernaj, pro la verskonsisto de japana klasika (tia estas la utao!) poezio. (Bedaŭrinde mi devas lasi al alia okazo pledon por tiu aserto, sed nun nur tiel). Rilate la liberan verson mi ne povas konsenti al la rekomendo de W. ke "estus necese aldoni rimojn". Kvankam mi mem preskaŭ ĉiam metas ilin ĉe tia kazo, tamen mi kredas ke reguligi tiamaniere ŝajne estas retroiro.
Nun pri la vortoj metitan en la Rimaron mi devas paroli. Jes, ilian alprenon mi mem kompreneble aprobas, eĉ opinias ankoraŭ ne sufiĉe. Ju pli abunda, des pli bona! Tamen tio nepre elvokas antipation de niaj eminentuloj (!).
Verdire preskaŭ ĉiuj vortoj glositaj ĉe la fino troviĝas en mia kajero, sed mi ne povas enmeti ilin en nian Esperanta-Japanan Vortaron pro iu kaŭzo.
El la glositaj kaj netroveblaj en la nia estas la jenaj: alizeo, arida, bang!, bereto, brika-brako, budeno, bugri, ĉipa, dariolo, defetisto, disdegni, diskordo, dismo, drogmano, egotismo, eosto, ergastulo, erota, erudi, glebo (en la nia kaj de W. kun alia senco), graŭli grefo, grioto gvinoj, halanĝo, hati, horto, huligano, hurti, ĥato, ĥleno, invoki, joviala, ĵuĵuo, kiĉo, klaroskuro, kojono, kombineo, konvaleksi, krino, lifa, linda, lukri, maroto, mava, merdo, midzi, moskatelo, nelge, nepento, nociva, noko, oaristo, palpiti, pantuno, peplomo (en la nia : peplo), perkelto, pita, poka, precioza, priseko, pu!, rablezo, razio, redemptoro, rehabiliti, remburso rojo, ruĵo, senjoro, servila, slabo, stinki, stevero, ŝlemilo, ŝriki, tilo, trepidi, valga, vasko (en la nia, kun alia senco), vendeto.
Mi tamen devas rimarkigi, ke la glosinto tre facilanime faris sian laboron sen sufiĉa komparo kun sia antaŭa verko: ĵigo, kuloto, salamo kaj skotero jam troviĝas en la Suplemeno. La klarigo pri "defetisto" ne kontentigas min, ĉar ĉiu defetisto ne ĉiam estas pesimisto ekz. Lenin estis granda defetisto, kiu volis turni malvenkon en civilan militon. Tiu klarigo prave min kondukas al malnova evento: IPE siatempe kritikis P. V., kiel verkon de menŝevista karaktero. (Cetere tiu vorto "menŝevisto" ne troviĝas en P.V., nek en la vortaro de W. dum "bolŝevisto" havas ekscesan difinon. Pri tio mi deziras klarigon de la aŭtoro).
Jen mia konkludo: Mi forte rekomendas precipe al japanaj poemŝatantoj trastudi ĝin, ĉar nur tra ĝi nia japana Esperanta poezio povas sin savi el ŝlimo, en kiuj niaj poetoj baraktas kaj apenaŭ scias nur rimi sed pri aliaj artoj restas tute fremdaj.
Ne unufoje mi trovis reklamon serĉantan ĝian malnovan eldonon "je kia ajn prezo". Miaj amikoj ne unufojon fotis la tutan volumon por sin studi. Kaj nun venis al ni la broŝuro kun modesta preso sed kun ŝika kovrilo.
Tuj post la ricevo mi tralegis ĝin unue tratage forĵetinte ĉiun laboron, kaj due komparante ĝin kun la unua eldono.
Ĉi tiu eldono diferencas ne multe laŭ la enhavo aŭ la principo de la aŭtoroj, sed ili multe ŝanĝis aŭ modifis laŭ postaj spertoj kaj ĝisdatigis la cititajn ekzemplojn, antaŭ ĉio dank' al la apero de Esperanta Antologio, kaj diversaj artikoloj aperintaj en la daŭro de la lastaj jardekoj; inter ili mi povas nomi tiujn de Matuba kaj Nakamura.
Mi tamen kuraĝas priskribi mian opinion kaj peti instruon de la tri aŭtoroj.
La unua dubo: temas pri la parenc-rimo aŭ rimoido. Waringhien atribuas al Kalocsay ĝian aplikon, sed laŭ mia opinio jam en Fundamenta Krestomanio troviĝas multe da ili, kaj ni povas diri, ke K. nur sistemigis ĝian enkondukon. Alia dubo: Ŝajne K. unuflanke kaj W. kaj B. aliflanke, la tri aŭtoroj havas iom diferencan opinion rilate la parencrimoj: lo-ro, mo-no; nome la unua nomis ilin jesa sed la lastaj volas nei aŭ negative aprobi. Mi demandas ilin pri tio, ĉar ni, japanoj, tre ŝatas ilin. Cetere en la mentora poemo de K. (C. E. R. Bumy) troviĝas neniom da rimo: "lo" kaj "ro" (Ĉu mi aldonu ke tiuj rimoj estas tre malofte troveblaj ĉe la bonaj poetoj? En "Eugeno Onegin" far Nekrasov mi iam serĉis lo-ro rimon kaj trovis neniom. Ne nur ĉe Nekrasov, kiun eble la aŭtoroj juĝas ne kiel unuagrada poeto, sed tamen ...)
La tria demando koncernas la metodon pri la t. n. japaneskaj poemoj. K. iom forte kritikis "Manjoo"n far Ossaka, kiu tute neglektis la originalan formon, nome ne estimis ĝian silabadon kaj tute libere "tradukis". (Ankaŭ Auld dubis pri lia merito). Nun, kial W. citas pecon de I. U., kiu same al Ossaka ignoras la elementan regulon, dum W. mem metis en sia bibliografio traktatojn de K. kaj Matuba, kiuj unuvoĉe kondamnis la metodon de Ossaka?
Pri la propono de W. rimi en la utao ĉe la dua kaj la lasta kaj uzi kunsonoron ĉe la unua kaj la tria, ni eble devas aŭskulti kiel bonan konsilon, sed reguligi tiamaniere mi hezitas. Mi proponas anstataŭ tio, rimi ĉe la dua kaj la lasta, kiam temas pri traduko de antikvaj poemoj, kaj ĉe la tria kaj lasta, ĉe mezepokaj, kaj ambaŭ ĉe modernaj, pro la verskonsisto de japana klasika (tia estas la utao!) poezio. (Bedaŭrinde mi devas lasi al alia okazo pledon por tiu aserto, sed nun nur tiel). Rilate la liberan verson mi ne povas konsenti al la rekomendo de W. ke "estus necese aldoni rimojn". Kvankam mi mem preskaŭ ĉiam metas ilin ĉe tia kazo, tamen mi kredas ke reguligi tiamaniere ŝajne estas retroiro.
Nun pri la vortoj metitan en la Rimaron mi devas paroli. Jes, ilian alprenon mi mem kompreneble aprobas, eĉ opinias ankoraŭ ne sufiĉe. Ju pli abunda, des pli bona! Tamen tio nepre elvokas antipation de niaj eminentuloj (!).
Verdire preskaŭ ĉiuj vortoj glositaj ĉe la fino troviĝas en mia kajero, sed mi ne povas enmeti ilin en nian Esperanta-Japanan Vortaron pro iu kaŭzo.
El la glositaj kaj netroveblaj en la nia estas la jenaj: alizeo, arida, bang!, bereto, brika-brako, budeno, bugri, ĉipa, dariolo, defetisto, disdegni, diskordo, dismo, drogmano, egotismo, eosto, ergastulo, erota, erudi, glebo (en la nia kaj de W. kun alia senco), graŭli grefo, grioto gvinoj, halanĝo, hati, horto, huligano, hurti, ĥato, ĥleno, invoki, joviala, ĵuĵuo, kiĉo, klaroskuro, kojono, kombineo, konvaleksi, krino, lifa, linda, lukri, maroto, mava, merdo, midzi, moskatelo, nelge, nepento, nociva, noko, oaristo, palpiti, pantuno, peplomo (en la nia : peplo), perkelto, pita, poka, precioza, priseko, pu!, rablezo, razio, redemptoro, rehabiliti, remburso rojo, ruĵo, senjoro, servila, slabo, stinki, stevero, ŝlemilo, ŝriki, tilo, trepidi, valga, vasko (en la nia, kun alia senco), vendeto.
Mi tamen devas rimarkigi, ke la glosinto tre facilanime faris sian laboron sen sufiĉa komparo kun sia antaŭa verko: ĵigo, kuloto, salamo kaj skotero jam troviĝas en la Suplemeno. La klarigo pri "defetisto" ne kontentigas min, ĉar ĉiu defetisto ne ĉiam estas pesimisto ekz. Lenin estis granda defetisto, kiu volis turni malvenkon en civilan militon. Tiu klarigo prave min kondukas al malnova evento: IPE siatempe kritikis P. V., kiel verkon de menŝevista karaktero. (Cetere tiu vorto "menŝevisto" ne troviĝas en P.V., nek en la vortaro de W. dum "bolŝevisto" havas ekscesan difinon. Pri tio mi deziras klarigon de la aŭtoro).
Jen mia konkludo: Mi forte rekomendas precipe al japanaj poemŝatantoj trastudi ĝin, ĉar nur tra ĝi nia japana Esperanta poezio povas sin savi el ŝlimo, en kiuj niaj poetoj baraktas kaj apenaŭ scias nur rimi sed pri aliaj artoj restas tute fremdaj.
Miyamoto masao
PARNASA VOJMONTRILO POR POETKANDIDATOJ | Publikigita ĉe A. Cs.: OMAĜE... 5-a vol. |
Kiel fariĝi poeto?
La PARNASA GVIDLIBRO estas la unua kompleta granda lernolibro de la Esperanta verstekniko.
Ĝi instruas proze kaj verse.
La kvar partoj de la libro donas ĉion bezonatan por la versfarado kaj versĝuo:
Skizo de de la Esperanta Metriko
Arto Poetika
Rimaro
Poezia Fakvortaro
Kvankam la aŭtoroj emfazas Antaŭparole, ke ili ne intencas instrui la poetan metion, tamen la libro estas kvazaŭ Fundamenta Lernolibro de la Esperanta verstekniko.
En la unua parto G. Waringhien pritraktas: akcenton, ritmon, rimon, versojn, strofojn, versformojn, sonharmonion, licencojn en plej zorga prilaboro, aldonante ekzemplojn de Zamenhof kaj aliaj poetoj. En la dua eldono la ekzemploj estas substituitaj per aliaj, ĉerpitaj el la ESPERANTA ANTOLOGIO.
Koncerne la pleditan metrikon alvenis kontraŭ-argumentoj. Kalocsay reagante al la riproĉoj en Literatura Mondo (1932/207-208):
"... Unue pri la ritmo: Ĉu vi ne vidas, ke ĉi-rilate regas anarkio? Germanoj kaj rusoj tenas sin al la rigida ritma skemo, kiu evidente ne taŭgas al la lingvo, ĉar trudas al ĝi nedigesteblajn inversojn de la vortordo. Latinidoj, precipe katalunoj, male, uzas tute libaran, silabnombran metrikon, kiu same ne konvenas al la lingvo, ĉar estigas karambolojn de plenakcentaj silaboj, netolereblajn pro la peza forto de la Esperanta akcento. Nu, ni faris — per la ĝeneraligo de la ritmaj permesoj uzitaj de Zamenhof — tre komfortan kompromison, kiu perfekte konformiĝas tiel al la frazkonstruo, kiel al la sonkaraktero de la lingvo, kaj ĝuste per ĉi tiu konformeco mirinde faciligas la metion de elegantaj, lingve ne perfortitaj versoj. Oni devas nur akcepti ĉi tiun sistemon, por ne plendi plu pri la netaŭgeco de Esperanto por la poezio. Kaj se oni jam ĝenerale akceptis ĉi tiun sistemon — kion ni forte esperas — ĝi estos la Esperanta metriko, al kiu same povas kaj devas alkutimiĝi, kiel al iu ajn nacilingva metriko."
En la dua parto de la libro enhavas la longan "Arto Poetika", en kiu C. E. R. Bumy (t.e. Kalocsay) enkonduke per spritaj versoj donas admonojn kaj konsilojn al poetkandidatoj kaj versemuloj:
Prezentas nun C. E. R. Bumy
artan instruon sen timem'.
En punktoj pli ol unu-du mi
konsentas kun C. E. R. Bumy.
Ĉar ĝin necesas jam resumi
(Vi devis truon senti mem)
prezentas nun C. E. R. Bumy
artan instruon sen timem'.
K. Kalocsay
Ĉi tiu leciono plej zorga prilaboro traktas: la temelekton, stilon, epitetojn, komparon, rimaron, rimoplekton, apostrofadon, ritmon, licencon, neologismon.
Antaŭ la apero de la libro sub titolo "Arto Poezia" aperis la I-a, II-a kaj VI-a ĉapitroj en Literatura Mondo (1931/213; 1932/9, 99-100). Kompare al tiuj versoj, en la volumo Kalocsay faris kelkajn modifojn, krome li ellasis diversloke versojn. Ekzemple el la unua ĉapitro estis ellasita:
Pendigu vian liron sur la muron
Kaj batu laŭtan politiktamburon.
La VI-a ĉapitro riĉiĝis per kelkaj linioj, ekzemple ĉe la fino de la tria alineo:
mucida, treti, strebi, grunti, kvari,
koĉero, hordo, farbo kaj konkeri.
La tria parto okupiĝas pri la "Esperanta Rimaro" kompilita de G. Waringhien kaj en la dua eldono kun kontribuo de R. Bernard. En la 58 p. kunmeto estas listigitaj la plej freŝaj vortoj de la lingvo. Ĝi estas taŭge aranĝita: Afekt, Efekt, adjekt, objekt, subjekt, ktp. Bonega sablono por rimĉasanto.
La famon kaj precipe la misfamon de la libro, kaŭzis ĝia fina parto. la "Poezia Fakvortaro". En la unua eldono estas listigitaj 602 vortoj ne troveblaj en la PLENA VORTARO de SAT. Ĉi tiu vortostoko ŝokis la kontraŭneologojn. Ili konsideris la neologismojn kiel la iamajn reform-proponojn kaŭzantan la Ido-skismon. Kaj multajn ŝokis ĉefe la registritaj t.n. "familiaj vortoj" (ĉ. 20-25) ĉerpitaj el la SEKRETAJ SONETOJ de Peter Peneter.
La "Poezia Fakvortaro" en la dua eldono ŝrumpis zanze. Ĝia Glosaro listigas entute 130 vortojn, sekve, ke intertempe multaj neologismoj enhejmiĝis en la lingvo, kaj estis ellasitaj ankaŭ la "maldecaj vortoj".
Apenaŭ troviĝas libro en la Esperanta literaturo tiom ofte menciita laŭde aŭ riproĉe kiel ĉi tiu verko.
En ESPERANTO en PERSPEKTIVO (p. 72) oni legas: "Parnasa Gvidlibro de K. Kalocsay, G. Waringhien kaj R. Bernard restas la plej bona verko por la teorio kaj praktiko de tradicia poezio en Esperanto." Ankoraŭ neniu plaĉas al ĉiu — diras la zamenhofa proverbo. Eble estas interese citi ĉi-rilatajn vortojn el la manuskripto de Kalocsay:
"Lastatempe fariĝis preskaŭ modo, ke oni fingromontras la libron Parnasa Gvidlibro kiel ian arkivo de fositaj reguloj, malhelpantaj la najtingalojn trili. Replike mi havas nur modestan peton al la kritikantoj, ke ili tralegu la libron antaŭ ol ĝin skoldi. Ekzemple oni legu sur la paĝo 86:
Sed kompreneble, ĉi sistem' metrika
rilatas sole al la form' klasika.
En vers' libera marŝu laŭ volo
kun plej kaprica ritma kapriolo.
Regula brido tie vin ne ĝenas,
la formo tie el enhav' devenas,
la form' interna iĝas form' ekstera,
jen la esenco de la vers' libera.
Sed gardu vin, vi estas minacata,
ke via verso iĝos prozo plata.
Se vi ne estras sur interna formo,
pli bone al vi resti ĉe la normo.
Se iu poeto malgraŭ ĉi tio — daŭrigas Kalocsay — sentas sin malhelpata en la libera marŝado, ĉe li troviĝas ia perturbo en la funkciado de la piedoj."
* * * * * * * *
La versa Antaŭparolo de PARNASA GVIDLIBRO prave diras: NI DONOS ĈION, KROM GENIO.
La PARNASA GVIDLIBRO estas la unua kompleta granda lernolibro de la Esperanta verstekniko.
Ĝi instruas proze kaj verse.
La kvar partoj de la libro donas ĉion bezonatan por la versfarado kaj versĝuo:
Skizo de de la Esperanta Metriko
Arto Poetika
Rimaro
Poezia Fakvortaro
Kvankam la aŭtoroj emfazas Antaŭparole, ke ili ne intencas instrui la poetan metion, tamen la libro estas kvazaŭ Fundamenta Lernolibro de la Esperanta verstekniko.
En la unua parto G. Waringhien pritraktas: akcenton, ritmon, rimon, versojn, strofojn, versformojn, sonharmonion, licencojn en plej zorga prilaboro, aldonante ekzemplojn de Zamenhof kaj aliaj poetoj. En la dua eldono la ekzemploj estas substituitaj per aliaj, ĉerpitaj el la ESPERANTA ANTOLOGIO.
Koncerne la pleditan metrikon alvenis kontraŭ-argumentoj. Kalocsay reagante al la riproĉoj en Literatura Mondo (1932/207-208):
"... Unue pri la ritmo: Ĉu vi ne vidas, ke ĉi-rilate regas anarkio? Germanoj kaj rusoj tenas sin al la rigida ritma skemo, kiu evidente ne taŭgas al la lingvo, ĉar trudas al ĝi nedigesteblajn inversojn de la vortordo. Latinidoj, precipe katalunoj, male, uzas tute libaran, silabnombran metrikon, kiu same ne konvenas al la lingvo, ĉar estigas karambolojn de plenakcentaj silaboj, netolereblajn pro la peza forto de la Esperanta akcento. Nu, ni faris — per la ĝeneraligo de la ritmaj permesoj uzitaj de Zamenhof — tre komfortan kompromison, kiu perfekte konformiĝas tiel al la frazkonstruo, kiel al la sonkaraktero de la lingvo, kaj ĝuste per ĉi tiu konformeco mirinde faciligas la metion de elegantaj, lingve ne perfortitaj versoj. Oni devas nur akcepti ĉi tiun sistemon, por ne plendi plu pri la netaŭgeco de Esperanto por la poezio. Kaj se oni jam ĝenerale akceptis ĉi tiun sistemon — kion ni forte esperas — ĝi estos la Esperanta metriko, al kiu same povas kaj devas alkutimiĝi, kiel al iu ajn nacilingva metriko."
En la dua parto de la libro enhavas la longan "Arto Poetika", en kiu C. E. R. Bumy (t.e. Kalocsay) enkonduke per spritaj versoj donas admonojn kaj konsilojn al poetkandidatoj kaj versemuloj:
Prezentas nun C. E. R. Bumy
artan instruon sen timem'.
En punktoj pli ol unu-du mi
konsentas kun C. E. R. Bumy.
Ĉar ĝin necesas jam resumi
(Vi devis truon senti mem)
prezentas nun C. E. R. Bumy
artan instruon sen timem'.
K. Kalocsay
Ĉi tiu leciono plej zorga prilaboro traktas: la temelekton, stilon, epitetojn, komparon, rimaron, rimoplekton, apostrofadon, ritmon, licencon, neologismon.
Antaŭ la apero de la libro sub titolo "Arto Poezia" aperis la I-a, II-a kaj VI-a ĉapitroj en Literatura Mondo (1931/213; 1932/9, 99-100). Kompare al tiuj versoj, en la volumo Kalocsay faris kelkajn modifojn, krome li ellasis diversloke versojn. Ekzemple el la unua ĉapitro estis ellasita:
Pendigu vian liron sur la muron
Kaj batu laŭtan politiktamburon.
La VI-a ĉapitro riĉiĝis per kelkaj linioj, ekzemple ĉe la fino de la tria alineo:
mucida, treti, strebi, grunti, kvari,
koĉero, hordo, farbo kaj konkeri.
La tria parto okupiĝas pri la "Esperanta Rimaro" kompilita de G. Waringhien kaj en la dua eldono kun kontribuo de R. Bernard. En la 58 p. kunmeto estas listigitaj la plej freŝaj vortoj de la lingvo. Ĝi estas taŭge aranĝita: Afekt, Efekt, adjekt, objekt, subjekt, ktp. Bonega sablono por rimĉasanto.
La famon kaj precipe la misfamon de la libro, kaŭzis ĝia fina parto. la "Poezia Fakvortaro". En la unua eldono estas listigitaj 602 vortoj ne troveblaj en la PLENA VORTARO de SAT. Ĉi tiu vortostoko ŝokis la kontraŭneologojn. Ili konsideris la neologismojn kiel la iamajn reform-proponojn kaŭzantan la Ido-skismon. Kaj multajn ŝokis ĉefe la registritaj t.n. "familiaj vortoj" (ĉ. 20-25) ĉerpitaj el la SEKRETAJ SONETOJ de Peter Peneter.
La "Poezia Fakvortaro" en la dua eldono ŝrumpis zanze. Ĝia Glosaro listigas entute 130 vortojn, sekve, ke intertempe multaj neologismoj enhejmiĝis en la lingvo, kaj estis ellasitaj ankaŭ la "maldecaj vortoj".
Apenaŭ troviĝas libro en la Esperanta literaturo tiom ofte menciita laŭde aŭ riproĉe kiel ĉi tiu verko.
En ESPERANTO en PERSPEKTIVO (p. 72) oni legas: "Parnasa Gvidlibro de K. Kalocsay, G. Waringhien kaj R. Bernard restas la plej bona verko por la teorio kaj praktiko de tradicia poezio en Esperanto." Ankoraŭ neniu plaĉas al ĉiu — diras la zamenhofa proverbo. Eble estas interese citi ĉi-rilatajn vortojn el la manuskripto de Kalocsay:
"Lastatempe fariĝis preskaŭ modo, ke oni fingromontras la libron Parnasa Gvidlibro kiel ian arkivo de fositaj reguloj, malhelpantaj la najtingalojn trili. Replike mi havas nur modestan peton al la kritikantoj, ke ili tralegu la libron antaŭ ol ĝin skoldi. Ekzemple oni legu sur la paĝo 86:
Sed kompreneble, ĉi sistem' metrika
rilatas sole al la form' klasika.
En vers' libera marŝu laŭ volo
kun plej kaprica ritma kapriolo.
Regula brido tie vin ne ĝenas,
la formo tie el enhav' devenas,
la form' interna iĝas form' ekstera,
jen la esenco de la vers' libera.
Sed gardu vin, vi estas minacata,
ke via verso iĝos prozo plata.
Se vi ne estras sur interna formo,
pli bone al vi resti ĉe la normo.
Se iu poeto malgraŭ ĉi tio — daŭrigas Kalocsay — sentas sin malhelpata en la libera marŝado, ĉe li troviĝas ia perturbo en la funkciado de la piedoj."
* * * * * * * *
La versa Antaŭparolo de PARNASA GVIDLIBRO prave diras: NI DONOS ĈION, KROM GENIO.