Originoj

Nun estas bona tempo por rege-ŝatantaj esperantistoj. Post Jonny M nun aperis elstara disko de Zhou-Mack Mafuila. Zhou-Mack jam delonge konas Esperanton kaj preskaŭ tuttempe okupiĝas pri muziko; tamen ni devis multajn jarojn atendi por tiu ĉi disko. Nun li portas altkvalitan muzikon al Esperantujo kaj regalas nin per riĉa muzikilaro, klaraj voĉoj kaj dancigaj melodioj.

Ne ĉiuj titoloj sukcesas teni la atenton de la aŭskultanto, sed Marcelina, Ĉu bone? kaj Intergenta am' rekaptas ĝin kaj invitas al dancado. Kun 15 titoloj la albumo estas iom pli longa ol kutime en Esperantujo, kio justigas la iom pli altan prezon de la disko.

Zhou-Mack Mafuila: Originoj. Eld. Vinilkosmo, Donneville, 2012. 15 titoloj, 66:54 min.

Rogier Huurman

La unua tutesperanta albumo de la zaira kantisto Zhou-Mack Mafuila rezultis tre unustila, eĉ tede unustila: preskaŭ ĉiuj kantoj prezentas tre similajn regeajn komponaĵojn kun multe da drumoj, recitativecaj kaj parolataj frazoj (nur du kantoj titolitaj Marcelina kaj Haŭto elfalas el la tuta tendenco; la unua sonas iom roke, dum la dua similas lirikan baladon). Tipas ankaŭ multaj eĥoj inter la koruso kaj la ĉefkantisto, tekstaj ripetoj kaj ĉiuj ceteraj elementoj, kliŝaj por meznivelaj regeaj muzik-grupoj, multegaj tra la mondo. Karakterizas la albumon ankaŭ la tipa “afrika” temaro. Sed, bedaŭrinde, multo da afrikaĵoj kaj tipaj regeaj artifikoj ne sufiĉe efikas por fari la albumon vere atentinda.

Muzikoj estas relative simplaj; la muzik-aranĝoj – plejparte unustilaj (ilin certagrade ornamas riĉaj instrumentaj improvizaĵoj, sed tiuj fone de simpleco de la ĝenerala muzika kanvaso foje impresas eĉ plumpe). Melodiaj fragmentoj tre malmultas. Ankaŭ la tekstoj prezentas nenion interesan nek originalan. Dominas la simplalingvaj rezonadoj pri “senkompata mondo”, en kiu “homoj nur batalas plu, batas, pafas, murdas sin”, pro kio “Afriko mortas en mizero”, tamen oni “kantu por ke regu espero kaj liber'” (kvankam ankaŭ priamaj kantoj ne mankas). Karakteriza trajto, kiu, mi opinias, pli bone priskribas la muzikan senpovecon de la albumo, ol la optimismon de la aŭtoro, estas, ke eĉ tiel mornaj tekstoj kiel “Bom-bom-bom, bombardoj en ripet', tak-tak-tak respondas mitralet'” estas kantataj kaj ripetataj en senzorga maĵoro.

La teĥnika realigo de la albumo estas ja senriproĉa; krom bela tekstolibreto oni provizis la diskon ankaŭ per la karaokeaj versioj de ĉiuj kantoj. Tamen la kantado kaj prononco de la kantisto estas neniel elstaraj; kompreni multajn fragmentojn sen la helpo de la teksto-libreto preskaŭ ne eblas.

Rezoluciante pri la disko, mi konkludas, ke Zhou-Mack Mafuila ankoraŭ ne sufiĉe maturiĝis kiel aŭtoro kaj plenumanto por digne prezenti sian arton inter dekoj da aliaj Esperanto-artistoj. La albumo eble povus servi nur por unu-du-foja ilustrado de nacia kaj stila bunteco de la Esperanta muzika kulturo, sed ĝi certe ne povas bone ekzempli ĝian bonan nivelon. Se vi do dubas, per kio kompletigi vian Esperanto-muzikotekon, prefere pensu pri io alia.

Paŭlo Moĵajev

Ne estas tiel facile nuntempe trovi regean muzikon, kiu havu ankoraŭ la karakterizojn originalajn (belajn melodiojn, simplan kaj efikan muzikon, tekstojn sociajn kaj defendantajn la rajtojn de malriĉuloj kaj subpremataj), kaj kiu, tamen, kunportu novaĵojn al la nuntempo. La ĉiam pli ofta kunfando de regeo kun hiphopa kaj elektra muziko kaŭzis preskaŭ malaperon de muzikistoj aŭ bandoj, precipe junaj ludantaj "veran" regeon. La nova albumo de ZhouMack Mafuila, Originoj, male, kiel diras ankaŭ la titolo, havas ĝuste tiujn karakterizojn, kaj muzikajn kaj temajn. Originoj estas albumo, kiu precipe parolas kaj kantas pri Afriko, kaj pri la tuta mondo rilate al Afriko, laŭ la tradicio de la regea muziko.

Zhou-Mack Mafuila, kiu naskiĝis en vilaĝo proksime de Kinŝaso en Demokratia Respubliko Kongo, aperigis sian unuan albumon en esperanto (kiun li lernis dekokjara). Per dek kvin kanzonoj li prezentas kaj rakontas siajn originojn: el kie li, la tuta homa raso, venas, sed ankaŭ sian vidon al la okcidenta mondo kaj la rilaton inter homoj, kiuj sidas en la hejmo, ili ne atentas tro (vortoj el Intergenta am') kaj aliaj, kiuj mortas pro malsato.

Estas vojaĝo tra multaj facetoj de Afriko, eble ankaŭ kontraŭdiraj kaj nekompreneblaj por homoj, kiuj naskiĝis kaj loĝas en riĉa, aŭ almenaŭ ne tiel malriĉa, lando. Sed ĝuste pro tio valoras la laboro de Mafuila, en sia regea kaj afrika dimensio: li kantas pri infanoj, kiuj mortas pro malsato aŭ milito, pri senĉesaj bataloj inter homoj, kiuj murdas unu la alian; praktike li rakontas al la mondo la mizerojn de Afriko, sed samtempe la muziko, kaj ofte ankaŭ la vortoj, invitas al danco, al paco kaj amikeco.

Tia estas la tradicio de la regea muziko: kanzonoj por denunci kaj evidentigi la malsanon de la mondo, sed ankaŭ por inviti homojn al paco, al respekto de ĉies rajtoj kaj por konfirmi, ke eblas ŝanĝi ĉi tiun mondon.

Do ne estas strange havi refrenon, kiel en Damoklo: Bom, bom, bom, bombardoj en ripet'. Tak, tak, tak, respondas mitralet'. Dum la unua kanzono, titolita Muziko invitas, estas fakte invito festi kaj danci por la tuta mondo, alia, ŝanĝi, demandas: Kial do oni ne povus ŝanĝi ĉion?

Krom kanzonoj politikaj, aŭ, pli bone — sociaj, estas ankaŭ lirikaĵoj pri amo, kiel Roza, Haŭto kaj Marcelina. Ĉi-lasta estas ankaŭ miksaĵo de stiloj, kiuj de la regeo alvenas al roka kaj blusa muziko.

Decida estas kompreneble ankaŭ la elekto de la lingvo de ĉi tiu albumo: Mafuila jam publikigis esperantan kanzonon en 1996 kun la bando FreeMagniZhou (ene de Vinilkosmo Kompil'Volumo 2) sub la titolo Pro viaj faroj, sed Originoj estas lia unua nur-esperanta albumo. Kiu lingvo povus esti pli taŭga, por priskribi emocie al la tuta mondo Afrikon kaj por inviti la mondon al ŝanĝiĝo kaj al intergenta am', ol esperanto, ankaŭ konsiderante la grandan plilarĝiĝon de la afrika esperantistaro dum la lastaj jaroj? La komencaj vortoj de la kanzono Originoj, kiu donas titolon de la disko, invitas la homaron al Afriko: Jam venu kun mi aliaflanke de Ter', unue por konsciiĝi pri la afrika stato, kaj poste ekde tie restartigi alian mondon.

Mafuila mem deklaris, en intervjuo trovebla en Youtube, ke lia muziko povas utili al homoj, esperantistoj kaj ne nur esperantistoj, por komprenigi ke la lingvo vivas, funkcias kaj ke ĝi havas propran kulturon. Tiel, pere de la muziko kaj la vortoj de Zhou-Mack Mafuila, harmonie esprimiĝas la valoroj de la esperanta kulturo kun tiuj de la regea afrika muziko.

Kune kun alia bando eldonita de Vinilkosmo, Konga Espero, Zhou-Mack Mafuila prezentas sin nuntempe kiel unu el la plej signifaj afrikaj esperantaj kantistoj, kaj por la altkvalita muziko kaj por la paca kaj tutmondeca intenco.

Aparte aŭskultindaj estas la titoloj Damoklo, Infanoj de Afriko (kiu ritme kaj poezie memorigas Rastman Chant de Bob Marley), kaj Intergenta am', sed la tuta albumo estas bona pruvo de muzika esploro kaj pasio.

Marco Cattaneo