Triptiko de Amrakontoj de Tang-dinastio

Mi sentis min iomete trompita kiam, leginte ĉi tiun libreton, mi kontrolis la ankaŭ lastatempe eldonita Noveloj de antikva Ĉinio kaj trovis tie ĝuste la samajn tradukojn. Nu, tamen. En ĉi tiu libro Hu, unu el la pli konataj anoj de la aktuala grupo de Esperanto-tradukantoj en Ĉinio (lia aktuala tasko estas, havebligi al Esperantlingvaj retanoj ĉiujn dek-du volumojn el la Mirrakontoj de PU Songling), aldonas kelkajn aĵojn ne troveblajn en la pli granda libro, klarigan antaŭparolon kaj tri rimportretojn de la "heroinoj" de la rakontoj (CUI Yingying, la princino HUO Xiaoyu, kaj la gejŝo LI Wa). La ilustranto ankaŭ aldonas tri belajn linidesegnaĵojn de la tri koncernaj fraŭlinoj.

I felt a little bit cheated when, after reading this booklet, I checked out the also recently published Noveloj de Antikva Ĉinio (Short Stories From Old China) and found the same translations right there. Oh, well. In this book Hu, one of the better-known members of China's current crop of Esperanto translators (his current project is making all twelve volumes of PU Songling's wonder tales available to Esperanto-reading netizens), adds some material not found in the larger volume, an explanatory preface and three rhyme portraits of the "heroines" of the stories (CUI Yingying, the princess HUO Xiaoyu, and the courtesan LI Wa). The illustrator also adds three nice line-drawings of the three ladies in question.

La tri historioj traktas tri tute malsamajn rilatojn inter viroj kaj virinoj dum la Tang-Dinastio (frue en la naŭa jarcento p.K.). Hu, en sia antaŭparolo, pretendas trovi atestojn pri evoluado ("progreso") en tiaj rilatoj, sed mi mem emas dubi -- unue, tri datenoj (cetere fikciaj) tro malmultas por pruvi ion, kaj due, eĉ se li pravas, tio pruvas nur, ke la evoluado estas dudirekta -- jam en la frua parto de ĉi tiu jarcento tiaj rilatoj ŝajne malprogresis; vidu ekz-e Aŭtuno en la printempo de Bakin.

The three stories tell three quite different tales of relationships between men and women during the Tang Dynasty (early ninth century). Hu, in his preface, professes to find some evidence of development ("progress") in such relationships, but I am doubtful -- first, three data points (all fictional) are too little to prove a point, and second, even if he were right, that only proves that evolution runs in two directions -- by the early part of this century such relationships appear to have regressed somewhat; see e.g. Bakin's Autumn in Springtime.

"La amo de f-ino Cui Yingying" de Yuan rakontas pri Yingying, kiu, ekprotektite -- kun sia patrino -- fare de sinjoro priskribata nur kiel "la instruitulo Zhang", komencas ion, kiu al mi ŝajnas sufiĉe malprofunda rilato kun li dum iom da tempo. Kiel ofte okazas, li forvagas kaj forlasas ŝin, krom se temas pri korespondado, kaj laŭgrade ilia rilato simple malaperas; ambaŭ geedziĝas kun aliuloj. La celo de la historio? Eble por permesi al Hu montri sian virtuozecon pri tradukado, ĉar la rakonto enhavas plurajn antikvajn kaj tre florecajn ampoemojn, el kiuj unu (atribuita de Yuan Zhen al iu Yuan Zhen) ampleksas entute sesdek versojn.

Yuan's "The Love of Miss Cui Yingying" tells the story of Yingying who, taken under the wing -- along with her mother -- of a gentlemen described only as "the learned Zhang," strikes up what struck me as a rather shallow relationship with him for some time. As often happens, he wanders off and leaves her alone, except for correspondence, and gradually their relationship simply disappears, both of them marrying other people. The point of the story? Possibly to allow Hu to show his virtuosity in translation since the story includes several old and very flowery love poems, one of them (attributed by Yuan Zhen to one Yuan Zhen) a full sixty lines in length.

Pli interesa, kvankam eble ne kiel intencis verkinto Jiang, estas "La filino de Princo Huo". Xiaoyu (Jado, ne malofta nomo -- vidu Ruĝdoma Sonĝo), la nelegitima filino de Princo Huo, ligiĝas kun alia instruitulo, la juna LI Yi. Li, kompreneble, je certa punkto forlasas ŝin, kaj ŝi efektive forvelkas, tre drame mortante okaze de lia reveno:

More interesting, though perhaps not the way author Jiang intended, is "Prince Huo's Daughter." Xiaoyu (Jade, not an uncommon name -- see Red House Dream), the natural daughter of Prince Huo, is paired off with another learned gentleman, the young LI Yi. Li, of course, abandons her at some point, and she basically pines away, dying most dramatically upon his return

Laŭ mia opinio, operiginda sceno.

Worthy of grand opera at its finest, I think.

"La honordamo Li Wa" de Bai estas alia kaj, por mi, pli ŝatinda virino; verŝajne mi ŝatas predantinojn. En la antaŭparolo Hu nomas ŝin "putino", tamen en la rakonto mem li uzas la terminon "hetajro", kiu estas iom alisenca. Juna sinjoro de Xingyang, ĉi tie nomita nur (refoje) "instruitulo", iras al Chang'an por gajni, aŭ malgajni, riĉojn, kaj ekkaptiĝas de Li Wa, kiu, post iom da tempo, lasas al li nur la laŭproverba Barelo de Las Vegas por kaŝi sian nudecon. Kaj aferoj degeneras por la junulo de tiu punkto, sed -- ankoraŭ post iom da tempo -- li falas malsatmortante antaŭ la nova hejmo de Li Wa, kiu, rekonante lin (kaj verŝajne jam ekŝatinte tiun predaĵeton), ekregas lian vivon, rekonstruas lin kiel Steĉjon Austin, edukas lin por la imperiestra servo kaj donas al li spinon, kaj finfine edzigas lin por povi mastrumi lian hejmon. Feliĉan finon por, miaopinie, la plej bona virino en ĉi tiuj rakontoj.

Bai's "The Honorable Lady Li Wa" is a different and, to my mind, more likeable sort of woman; I guess I just like predators. Hu describes her in the preface as a "putino," an Esperanto word any Spanish speaker may be able to puzzle out (in the story itself, Hu uses the term "hetajro," which has a somewhat different meaning). A young gentleman of Xingyang, here known only as (again) "a learned man," goes to Chang'an to make, or waste, his fortune, and falls into the clutches of Li Wa, who after some time leaves him with only the proverbial Las Vegas barrel to hide his nekkidness. Things go downhill for the young man from there, but -- again after some lapse of time -- he collapses, starving, in front of the new home of Li Wa, who, recognizing him (and apparently having conceived a liking for this bit of prey), takes over his life for him, rebuilds him in a way that would have made Steve Austin proud, tutors him for the imperial service and gives him a backbone, and eventually marries him so that she can administer his household for him. A happy ending for, in my opinion, the very best of the three women in these stories.

Plaĉa libreto, kun malmultaj lingvaj kaj tajpaj eraroj (la plimultaj troviĝas en la rakonto de Jado).

A pleasant little book with very few linguistic and typographical errors (most of these being found in Jade's story).