Koppensnellers

Lode Van de Velde

Als redacteur van een tijdschrift over taal en taalproblematiek krijg ik vaak krantenknipsels van artikels die om één of andere manier iets te maken hebben met taal. Spijtig genoeg heb ik de tijd niet om deze in elk nummer van Horizontaal te verwerken. We hebben hiervoor trouwens al de rubriek 'Nieuwsbrief Taalproblematiek'. Toch wil ik jullie deze schat van informatie niet onthouden, vandaar dat ik nu een bloemlezing geef uit de artikels die ik in het voorbije half jaar ontvangen heb.

Zo lezen we in De Morgen 'Honden zijn taalvaardiger dan apen' (7-9-2004) en 'Ratten kunnen verschillende talen onderscheiden' (12-1-2005). Hierbij stel ik me uiteraard de vraag wat het nut van zulk onderzoek is. Het taalprobleem van de menselijke leden in de EU is niet eens opgelost, laten we dan niet beginnen met het taalprobleem tussen de verschillende dieren aan te pakken. Ik vraag me af hoeveel werkuren en hoeveel (belastings?)geld aan zulke onderzoeken besteed wordt? Het enige dat zo'n onderzoek bevestigt is gewoon het feit dat een hond of een rat tot alles bereid is, zolang ie maar te eten krijgt. Zelfs zijn uitwerpselen neerleggen in de vorm van een chinees karakter, als je het mij vraagt. Of als je het de hond vraagt. Maar dat idee zal ik maar niet aan wetenschappers voorleggen, of ze gaan het nog proberen ook. Tja, als zelfs de invloed van de passaatwinden op het paargedrag van de roze olifanten al bestudeerd is, waar moet je dan in Godsnaam nog je thesis over schrijven?

Verder lezen we 'Fluiten is ook een taal'. De meeste mannen kennen hiervan slechts één uitdrukking, dat àlle vrouwen begrijpen, doch op de Canarische eilanden gebruiken herders al sinds mensenheugenis dit systeem om te communiceren. Deze taal reduceert het Spaans tot 2 klinkers en 4 medeklinkers. Dat is nog eens een idee voor een nieuwe Nederlandse spellinghervorming - zoiets als 'Ola olala nostan onanan onasa o anta a', want 'Spellingregels zelfs te moeilijk voor Groene boekje (28/8/2004). Ook in een Duitsland zijn er problemen, want zo lezen we 'Spellingoorlog woedt in Duitsland' (22/8/2004). Nobelprijswinnaar Günter Grass e.a. zijn namelijk tegen een vereenvoudiging. Besluit: het talenprobleem in de EU is nog lang niet opgelost, gezien verscheidene EU-lidstaten zelf nog met problemen in hun eigen taal kampen...

'Weg met de grammatica' (20/1/2005), een nieuwe tendens die zeker één van de talenprobleem zal oplossen: de leerlingen zullen voor Taal zeker en vast beter cijfers halen op school! Maar of dit de taalbeheersing ten goede komt? De lezers wordt verzocht hierop zelf een antwoord te vinden. (En diegenen die in voorgaande zin een fout menen te ontdekken, zouden best ook eens een grammatica-boek vastnemen.)

'Leerkrachten moeten gamen opnemen in het lessenpakket' (19/1/2005). Nog een garantie voor betere cijfers op school! Maar besteden de leerlingen niet al te veel tijd aan computerspelletjes? Een lesuurtje of twee per schooljaar tijdens de les Zedenleer over een bewuster en selectiever gebruik van computerspelletjes, zou dat niet al volstaan? Moeten lln per sé ook op school spelletjes spelen? Of misschien ligt het aan mij, misschien ben ik op mijn 34 jaar al een saaie oude vent geworden?

'Officieel: Limburgs is geen Nederlands' (8/1/2005), maar een zelfstandige taal - dus ook geen dialect. Aldus de conclusie van een eindejaarsstudent aan de universiteit van Groningen. Tiens, ligt Groningen niet in Friesland? En is het Fries al een officiële taal van de EU? In elk geval: Hip, hip, hoera! Nog een taal bij voor de EU! Alsof het er nog niet genoeg waren. En dan zou ik graag een lans breken voor het Antwerps als taal, want de manier waarop bijna de helft van de klinkers in de Nederlandse woorden systematisch omgevormd worden naar typisch Antwerpse klanken plus het samenvoegen van afzonderlijke woorden is zeker ook uniek in de taalkunde. Of wulde soems dakker een tiekenigeske baaj moak? (Zal ik dan Ruud De Ridder en de resterende Strangers oproepen om in de Algemeen Antwerpse Taalcommissie te zetelen?)

Gelukkig is er ook positief nieuws: 'Luxemburger is Europees kampioen vreemde talen' (30/12/2004). Dat is overigens best te begrijpen, gezien de geringe omvang van het land, de Europese instanties die er huizen en de talenhutsepot die er heerst. Zij hebben blijkbaar geen talenprobleem. Waar ik wel - met alle respect - een probleem mee heb, is dat volgens de statistiek uit hetzelfde artikel Nederland op de tweede plaats komt (heeft nooit iemand de Nederlandse politici Engels of Frans horen spreken?), gevolgd door Denemarken, Malta, Zweden, Slovenië en dan op de 6e plaats: België.

'Les taximen de Madrid devront parler anglais' (Franstalige Metro). M.a.w.: als het aan de burgemeester van Madrid ligt, zullen de taxi-chauffeurs vanaf nu Engels moeten spreken om hun licentie te kunnen behalen, dit met het oog op de Olympische Spelen van 2012. Hierbij vraag ik me af, of ze niet beter ook Chinees, Arabisch en Swahili zouden leren, om toch minstens drie vierde van de wereldbevolking zonder probleem naar hun hotel te kunnen voeren, waarvan de klanten wellicht een adreskaartje op zak hebben om aan de taxi-chauffeur te kunnen tonen. Gelukkig kunnen we er 100% op vertrouwen dat de burgemeester van Madrid zelf als een heuse native speaker het goede voorbeeld geeft en vlekkeloos Engels spreekt! Hij zou anders nogal een figuuur slaan! In de Belgische universiteiten van de toekomst zal het er trouwens - met wat pech - ook zo aan toe gaan. Daarom wordt er op 23 april 2005 in de universiteit van Gent - gelukkig maar! - een symposium georganiseerd met als titel 'Geen Engels, geen diploma'. Hopelijk kan u in de volgende Horizontaal een uitgebreid verslag hierover lezen!

Maar, beste lezer, weest gerust, Horizontaal zal - met een beetje Esperanto - hoofdzakelijk in het Nederlands blijven verschijnen. Tenzij uiteraard een minister ons over een twintigtal jaar het Engels zal opleggen. Dan zullen we wel moeten. Maar moeten we dan het Amerikaans-Engels, Brits-Engels, Australisch-Engels, Indisch-Engels of een Pidgin-Engels gebruiken? Dat moeten ze er dan maar zeker bijvermelden! Ter informatie: in Japan wordt bijvoorbeeld de voorkeur gegeven aan Amerikaans-Engels, gevolgd door Brits-Engels. Buitenlandse leerkrachten die Australisch-Engels spreken, worden er zelfs vaak gewijgerd! Een Vlaamse germanist zal waarschijnlijk voor het Engels van The Queen kiezen. Maar probeer dat maar eens uit te leggen aan de Amerikanen, die niet gewoon maar per ongeluk, maar zelfs élke dag en met opzet (!) met hun wagen op de pavement rijden, terwijl dit in Engeland het voetpad aanduid!

Als we nu eerst eens het Engels talenprobleem in de wereld probeerden op te lossen, alvorens het voor te stellen als dé EU-taal van de toekomst? En laten we dan pas beginnen aan het Europese talenprobleem. Of nee, laten we eerst de talenproblemen binnen in de afzonderlijke landen van de EU oplossen? Weg met de grammatica en hop! naar een eenvoudige, logische spelling. (Gezegend zijn diegenen die de Engelse spelling mogen vereenvoudigen!)

Als we nu eens logisch nadachten en het Esperanto invoerden? Zou dat niet eenvoudiger, sneller en eerlijker zijn? Want Esperanto is very plezanto! Vraag maar aan Louis Beaucaire!

Laatste aanpassing van deze bladzijde: 09-05-2020