Interview met Flo Martorell

Interview met Flo Martorell (Vinilkosmo), uit Horizon-taal nr 255, mei-juni 2012.

Vinilkosmo is vandaag de toonaangevende muziekuitgeverij in het Esperanto. In de geassocieerde Studio De La Trappe in Donneville, net buiten Toulouse, komen heel wat Esperantomuzikanten en groepen oefenen en opnemen, van JoMo (rock) over Kapriol' (folk) tot Eterne Rima (hiphop). De recentste uitgave is van Zhou Mack, Afrikaanse reggae. Esperantisten weten misschien dat eind vorig jaar een brand een van de twee opnamestudio's in brand legde. Maar de Esperantobeweging mag gerust zijn: Vinilkosmo en de studio blijven doorgaan. Dat verzekerde bezieler Flo Martorell ons in een interview, eind maart in zijn huis in Donneville.

Laten we beginnen met het begin: hoe en waarom werd de muziekstudio opgericht?

In 1988 begon ik met EUROKKA, een Esperantovakorganisatie die zich toelegde op het promoten van Esperantomuziek. Rond die tijd kreeg ik ook een radioprogramma over Esperanto op een lokale zender in Toulouse. Op dat moment was er bijna niets te vinden van professionele muziek in het Esperanto (al waren er wel al heel wat artiesten en groepen bezig op eigen houtje). Om die leemte op te vullen, wilden we ook beginnen met een eigen muziekuitgeverij, Vinilkosmo, die op een professioneler manier de Esperantomuziek moest ondersteunen. Een van de eerste artiesten was JoMo, die me via het radioprogramma contacteerde. Hij antwoordde goed op een quizvraag, kreeg een Esperantowoordenboek en leerboek cadeau, en drie maanden later speelde hij een eigen nummer in het radioprogramma. Zo hadden we meteen materiaal voor de eerste cd van onze studio.
JoMo speelde toen nog bij een band uit Toulouse genaamd Rosemary's Babies. Met hen en met Amplifiki maakten we toen afspraken voor een eerste studioplaat, een compilatieplaat met deze twee groepen. In 1995 maakten we twee andere cd's, "Vinilkosmo Kompilo 1 & 2", met een hele reeks artiesten en groepen. We moesten er twee maken omdat we al snel te veel materiaal hadden voor een. Aan de tweede "Kompilo" werkten ook enkele niet-esperanto groepen mee zoals Massilia Sound System en Fabulous Troubadours (twee Occitaanstalige ska-bands, nvdr), die voor de gelegenheid ook in het Esperanto zongen. Om deze platen op te nemen, moesten we toen nog elders een studio huren, wat een dure zaak was. Toen begonnen we na te denken over het starten van een eigen opnamestudio hier bij mij thuis, waar plaats genoeg is (een boerderij in Donneville, zo'n 20 km buiten Toulouse, nvdr). Daar hadden we ook geld voor nodig, maar ook een goede technicus.
Aanvankelijk vond ik iemand die werkte in een kleine kelder en wou uitbreiden, we maakten plannen voor de bouw van een nieuwe, grotere studio met oefenruimtes, maar die bouw zou veel te lang duren en hij had die studio dringend nodig, dus werd het plan afgeblazen. Ik begon dan zelf met de bouw van de studio hier, wat lang duurde en veel tijd in beslag nam. Tijdens de bouw ontmoette ik Triboulet, de huidige technicus, die een eigen studio had in de buurt van Carcassonne, Studio De La Trappe, maar daar uit het gebouw moest. Rond die tijd sloot ook de studio in Toulouse waar we onze eerste cd's hebben laten maken. We kochten het grootste deel van het materiaal over en de Studio De La Trappe verhuisde naar hier.
In 2001 was de nieuwe studio af, en de eerste plaat die we daar opnamen, was "JoMo Friponas". Er kwamen snel nieuwe artiesten af.
Aangezien ik hier woon, kan ik hen ook altijd bijstaan, zowel wat de praktische organisatie betreft als hulp met het taalgebruik van beginnende Esperantomuzikanten. De technicus is hier ook bijna altijd aanwezig, zo werken we heel efficiënt. Belangrijk is wel dat Vinilkosmo en de Studio De La Trappe in principe twee aparte zaken zijn. Vinilkosmo zelf geeft enkel Esperantomuziek uit. In de studio en de achttien oefenruimtes komen ook niet-esperantistische muzikanten opnemen. Er komen ongeveer veertig groepen hier oefenen, maar het merendeel zingt niet in het Esperanto.

Hoeveel albums geeft Vinilkosmo zo gemiddeld uit per jaar?

Dat hangt van veel factoren af, onder andere van de voorstellen die we krijgen, van de financiële middelen, van de verkoop van eerdere uitgaven enzovoort. Er is geen regel. Vorig jaar hebben we drie cd's uitgebracht. Nu hebben we net Zhou Mack uitgebracht, binnenkort komt er een nieuw album van Eterne Rima, daarna waarschijnlijk de derde plaat van La Perdita Generacio. Er is ook een project met Patrik', een muzikant uit Toulouse die vertaalde Occitaanse liederen gaat brengen. Op die manier willen we de lokale Occitaanse cultuur ook wat bekend maken. En verder is er nog een project op komst met Johnny M, een jonge Duitse artiest die reggae en hiphop brengt, maar dat is misschien voor volgend jaar. Dus er zijn nog drie of vier cd's gepland dit jaar.

Vinilkomso beperkt zich niet tot een enkel genre, zoals heel wat kleine platenlabels doen.

Ons doel is het ondersteunen van Esperantomuziekcultuur in zo veel en divers mogelijke stijlen. We moeten iets kunnen leveren dat gelijkwaardig is aan wat er te vinden is in andere talen. Vinilkosmo focust iets meer op hedendaagse muziek zoals hiphop, reggae, rock, elektronische muziek, maar ook traditionele volksmuziek, chansons, klassiek, ... Dat is belangrijk voor ons opdat de taal echt leeft en een eigen cultuur kan ontwikkelen, zo breed mogelijk. Een taal zonder muziek en liederen zal verdwijnen.

Bereikt de Esperantomuziek ook een publiek buiten de eigen Esperantobeweging? Wordt ze weleens op de radio gedraaid?

Buiten de Esperantobeweging zijn er heel wat radio's die geregeld in het Esperanto uitzenden. Er zijn al lang uitzendingen op radio in China, Polen, Cuba en Vaticaanstad. Tegenwoordig zijn er ook radiozenders op het net bij gekomen zoals Mozaiko en Radio Verda. Daarnaast zijn er verschillende radioprogramma's op zenders hier in Frankrijk. In Toulouse is er bijvoorbeeld Radio Canal Sud, dat wekelijks een uur in het Esperanto uitzendt en een redelijk bereik heeft. Er is zo ook een radio in Parijs en enkele andere steden. En ook in andere landen zijn er wel lokale zenders met Esperantoprogramma's. Zelf verzorgde ik tientallen jaren lang een radioprogramma (onder meer op Radio Occitania) en op die manier ontdekten veel mensen Esperanto.

Vorig jaar was er een brand die een van de twee studio's vernietigde. Heeft dit zware gevolgen?

De studio die afbrandde, was spijtig genoeg de studio waar een groot deel van onze voorraad aan cd's lag, maar ook opnamemateriaal en muziekinstrumenten. Onder andere ook een heel dure mengtafel die net van de herstelling kwam. We hebben nu ook geen reservestukken meer voor de andere studio. Ook de muziekinstallatie van EUROKKA, waar we festivals mee organiseerden, zijn we kwijt. We hebben dus veel verloren, wat ons veel geld zal kosten. Er zijn ook problemen met de verzekering, die niet wil uitbetalen omdat veel materiaal ouder dan tien jaar was. Dat materiaal had voor hen geen waarde meer, maar die dingen werkten wel nog heel goed. Ook de voorraad aan cd's die we kwijt zijn, wordt niet betaald. Of tenminste, de feitelijke kostprijs van de schijfjes wordt uitbetaald, maar al het werk dat erin gestoken werd niet.
De zaak met de verzekeringen is nog niet afgerond, ik hoop dat we toch nog geld kunnen krijgen. Nu, het zal ons veel kosten, maar waarschijnlijk betekent dit niet het einde van de studio. De achttien overblijvende oefenruimtes en de tweede studio zijn er nog. Het grootste gevaar tot nu toe was dat we al enkele maanden zonder verzekeringen zitten omdat geen enkele verzekeringsmaatschappij de studio nog wil verzekeren, maar via EUROKKA hebben we toch nog een juridisch middel gevonden om via omwegen de studio te verzekeren. Zonder verzekeringen zouden we de studioruimte en de oefenruimtes moeten sluiten.

Vinilkosmo en de studio blijven dus doorgaan?

Vinilkosmo zeker wel, want dat is enkel een uitgeverij. Voor de studio is het probleem van de verzekeringen nu hopelijk opgelost. Gelukkig maar, want zonder de oefenruimtes en opnameruimte zouden we niets meer kunnen doen. Maar momenteel ziet het ernaar uit dat we kunnen blijven voortdoen.

Gelukkig maar. Bedankt voor het interview!

K. De Laet

terug naar de Horizon-taal indexpagina

Laatste aanpassing van deze bladzijde: 09-05-2020