Duone

Se iu demandas vin, ĉu Esperanto havas muzikan kulturon, donacu al tiu la kompaktan diskon Duone de Thierry Faverial (Francio). Ĉiuj dek kantoj estas aŭskultindaj. Faverial kantas kaj akompanas sin mem. La tekstoj estas verkitaj originale en Esperanto de li kaj de aliaj personoj. La kanto Malhoma Parizo peras tristan impreson pri la franca ĉefurbo. La longa vojaĝo rakontas pri la kruelaj travivaĵoj de iu knabo: „Ĉe la oceano / Staras la infano / Larmoj el okuloj / Frontas l' ondoluloj. / Ili nokte venis / Kaj perforte prenis / Patron for malpace / Fikruelminace”.

Oni komprenas la tekstojn ankaŭ sen la akompana kajereto. La elparolo estas tre klara, se oni preteraŭdas bagatelajn erarojn kiel „ĉus” anstataŭ „ĵus” aŭ „re-evenis” anstataŭ „revenis”. Resume: la disko estas ege rekomendinda!

Walter Klag

Ĉiujn muzikaĵojn komponis la kantisto. En Duone, Faverial verkis tri tekstojn, unu — Paradizo de l’ revo — estas traduko de poemo de franca poeto Jean Richepin (1849-1926) far Roger Bernard kaj la ses aliajn verkis Marcel Redoulez (kun C. Pomirol por Uliso). En La ŝosoj de l’ utopi’ Faverial verkis naŭ el la dek tekstoj; la dekan, La fia besto, verkis Roel Haveman.
Ĉiuj instrumentoj, krom gitaro kaj basgitaro en kelkaj kanzonoj de C. Candeau, la sonregistrado kaj sonmiksado estas de Faverial. La muziko iras de slovoj al roko, tra bosanovo kaj pasodoblo. La voĉo estas firma, varma, agrabla.
Tri el la kanzonoj de Marcel Redoulez (por la tekstoj) ni jam konas per la KD de La Kompanoj Survoje. Nekontesteble la plej forta estas Jes ni solidaru, kiu rakontas rasisman scenon en pramo, kie graveda negrino devas lasi sian sidlokon al „vir‘ kun kravato“; sed reagas la pasaĝeroj: „Tuj ankaŭ ni staru! Jes, ni solidaru!“ Forta teksto, vigla muziko.
Via korpo estas erotika teksto (kie, ve!, gluteoj iĝas... glutoj!). Kurta kun lanta muziko. Kial do muziki dum kvin minutoj? Atendemo, je balanciĝanta muziko, rakontas la vanan atendon de amsopiranto... ne tiel fidela, ĉar tiu ĉi rapide provas sin konsoli per „Blondulino bela (kiu) pasas nun“; sed vane ĉar „subite jen ĝenanta vir’ – okulfrape li alvenas al ŝi...“. Ĉu rokeca muziko taŭgas por rakonti en La longa vojaĝo la nostalgion de orfo, kiu perdis sian familion pro milito? Mi dubas... Pasodoble ni ekkonas la solecan vivon de La lanternulo.
La fia besto, kontraŭfaŝisma kanzono „Ĝiskrie ŝvelu la protest’ – Ĉar sufokiĝu tiu best’ – Pro ĝi semiĝas akra hat’ – Ĝin pereigu sen kompat’“ estus laŭ mi ankoraŭ pli forta kun muziko... malpli forta! Pluraj amkanzonoj: Iluzio „Ĉu mi iam revos pri am’ – de l’ kera dam’ sen melodram’“, Suneto „Ŝi iam svenis – en la aero – sur eta vojo – pro aŭto“, Iom post iom... iom monotona. En La infaneco oni stumblas pro „l’ adolteco“ aŭ „la helecon – D’ ektagiĝa lumofluo“... Kaj fine en la naiva Mi petas de l‘ mondo „ke ĝi flamiĝu pro amo“ oni ve trovas iun „Ĉesu buĉadon“...
Senkonteste Thierry Faverial havas ion por diri, por kanti. Ŝajnas al mi, bedaŭrinde, ke la tuto estas iom tro kabineta, ke la kantisto ne sufiĉe forlasis sian landon, ne konscias, ke gravas kompreni la tekston de kanzono sen legi ĝin... des pli kiam ĉi teksto estas frandinda.

Ĵak Le Puil