|
La floroj de l' krepusko
|
|
La floroj de l' krepusko |  |
Decas komenci per tri gravaj virtoj de ĉi tria krimromano de Serĝo ELGO, La floroj de l' krepusko. Unue, la baza intrigo, la skemo de la rakonto, estas simpla, relative kredinda kaj ankrita en la 1980aj jaroj. Tro da aliaj krimromanoj paneas venkitaj de sia intriga labirinto. Due, en tiuj partoj de la romano kie aferoj efektive okazas, Elgo sukcese enscenigas eventojn donante al la leganto eksciton kaj suspenson. Trie, la lingvo ĝenerale estas bona, klara kaj libera de strangaĵoj.
En la romano teroristoj nebulcelaj kaj nebulcerbaj planas kaj plenumas atencojn, ĉasataj de polico per sufiĉe maltrafaj metodoj. Enmiksiĝas universitatanoj ne tre praktikaj, virinoj belaj kaj mal-, viroj idealistaj kaj mal-. Ĉio okazas en nedifinita okcidenteŭropa lando, kiu iom similas Francion.
Kompare kun la unua romano de Elgo, Ŝia lasta poŝtkarto el 1988, li tamen ĉi-foje retropaŝis. En Ŝia... li detale disvolvas la intrigon lerte kaj celkonscie, en La floroj... lame kaj distrite. En Ŝia... la socia tendenco de Elgo (pri klasoj, politiko, interseksaj rilatoj ktp) esprimiĝas ĉefe kiel natura parto de la rakonto, dum en La floroj... ĝi aperas kiel predikoj, kiuj krome ne tre bone kongruas kun la personoj kaj situacioj, en kiujn li trudis ilin.
La medioj kaj personoj ĉe Elgo ofte impresas iom pale, sensuke. Se mi komparas liajn rolulojn kun aliaj konatoj el la krima mondo esperanta, tiuj lastaj ofte pli interesas. La dialogoj kaj personaj karakteroj de Ksavero Kant kaj aliaj (Deck Dorval), la medio kaj metodeco de Jano Karal kun edzino (Johán Valano), la agoj kaj sentoj de Danny Skagen (István Nemere) ombras inspektoron Kramer kaj aliajn en la verko de Elgo. En La floroj de l' krepusko la dialogoj ne impresas tre vive kaj nature, la romankomenco ne tuj kaptas la leganton, la fino ŝajnas iom melodrama kaj amatora. Kiam Elgo portempe forgesas sian idean mision kaj ekrulas eventojn kaj agojn de siaj protagonistoj, la romano tamen ekvivas kaj povas teni la intereson de leganto.
Al la legontoj tial direndas: ne hontu foliumi
preter la predikoj por plene ĝui la eventojn de ĉi romano! Sten Johansson
Defio de nia epoko |  1996. №3 (28) |
Malgraŭ la poezia titolo, la libro de Serĝo Elgo temas pri tre serioza fenomeno, pri la terorismo, kiu ŝajnas esti la defio de nia epoko.
La aktuala temo bezonas pripenson, ankaŭ literaturan. Laŭ mi, la aŭtoro sukcesis. Jam la kovrilpaĝo plene laŭas la enhavon: la homo pensanta. Elgo sukcese evitis skemon, kies determina evoluo kondutus al banala moralismo. En la libro estas donata bonega dispozicio, kies ĉefa kerno estas ĝuste terorismo.
Okazis du murdoj. Unu eĉ ne politika, sed persona venĝo. Tamen ambaŭ aspektas kiel politikaj murdoj. Paŝon post paŝo la aŭtoro montras retrospektivon de tiu fenomeno, ĝian nunan ĝenadon kaj eblan perspektivon.
“Paŝon post paŝo” tute ne signifas tedan remaĉadon. Eĉ la filozofieskaj kaj politikaj disputoj de la protagonistoj akceptiĝas vivaj kaj viglaj, malgraŭ la eternaj diskut-temoj. Efektive, laŭ tezo de unu el la protagonistoj: ĝis kiam ekzistos malegaleco kaj mizero, ekzistos individuaj kaj kolektivaj protestoj.
Ni ne vivas en paradizo, sed tio tute ne signifas, ke protestoj devas esti nepre sangaj, — obĵetis la dua. La tria pacigas ilin per tezo pri iom-post-ioma plibonigo de la homa specio mem.
Pensiga libro. Persone min ĝi eĉ provokis apologii terorismon. Ĉar ĝi ne morgaŭ malaperos, ĝi devas esti almenaŭ difinita. La nuna oftega uzado de la vorto rajtigas trakti invadon de loloj sur kulturatan bedon kiel arogan terorismon. Aperas minaco de satmorto.
Iu ajn minaco en klasika lingvouzo signifas ĉantaĝon. Do ĝi restu ĉantaĝo, eĉ kiam psikopato minacas eksplodigi aviadilon kun la pasaĝeroj. Terura ago, jes. Sed ne terorista.
La terorismo ŝajnas esti pago pro nia hipokriteco. La vorto “milito” iĝas eksmoda, kaj pro tio oni preferas diri pri “terorista agado” anstataŭ klasikaj makio, civila milito, religia milito k.a.
La milito havas sian logikon; ĝi estas multaspekta. Reciproka bombardado kaj buĉado estas nur la plej videblaj, sed ne solaj. Militas ja sistemoj, pli aŭ malpli bone strukturitaj unuoj.
Ĝuste tio permesas militi diversmaniere. Ekzemple: perturbi monsistemon, lingvon, kulturon, kredon, agrikulturon k.t.p. Perturbi (saboti) iamaniere, ne nepre eksplodigante bombojn. Iu ajn perturbo (saboto) estas terorista ago, sed ne iu ajn minaco aŭ kapto de garantiuloj. La samo validas ankaŭ, se persono aŭ aro de personoj intencas perturbi sistemon, eĉ se ili mem troviĝas en ĝi.
Ŝajnas, ke la homaro tre frue kondamnis kaj “malpermesis” militon. Pro tio ĝi iĝis nur pli ruza kaj perversa. Iu “militologio-aŭ-nomio” promesas multe pli bone klarigi la fenomenon de l' terorismo, ol simpla kondamno de l' milito.
Sed neniu parolas pri terorismo, kiam kontrabanditaj varoj minacas ruinigi iun mastrumfakon en iu ŝtato. Oni babilas pri ordinaraj deliktoj, sed ne pri la intenca komerca milito, kun subaĉetoj, kun totala koruptado ekde limgardisto ĝis ministro.
Ne, mi ne polemikas kun la aŭtoro kaj ne riproĉas lin pro mallarĝigo de l' nocio. Tute ne. Mi nur sekvis lian inviton pensi plu. Finfine, la bona libro devas pensigi, sed ne trankviligi, ĉu ne?
Viktor Sapoĵnikov
Inter hom-vrakoj kaj teroristoj |  |
Apenaŭ papilioj en Bergen-Belsen. Trevor Steele. Vieno: Pro Esperanto, 1994. 148 p. 23 cm. La floroj de l krepusko. Serĝo Elgo. Prilly: LF-Koop, 1995. 168 p. 21 cm.
Juna anglo, instruisto de la germana lingvo, iras al Germanio por deĵori kiel sociala helpisto: jen Mark Bryant, protagonisto de Apenaŭ papilioj Li ne nur eniras novan fakon, sed samtempe ekiras la vojon de esploro de si mem, de siaj kunhomoj, kaj de la ebla ĥimero la senco de la vivo. Pro plej miksitaj motivoj, li akceptas postenon de provizora estro de socialhelpa hejmo, kie loĝas viroj, plejparte slavoj, kiuj pro la vivo-sorto kaj koncentrejaj hororoj fariĝis hom-vrakoj. Dum la hejmestro provas helpi la virojn kaj dum ili mem provas elturniĝi, oni kredas senti la homecon de la hejmanoj kaj la homan kreskon de la estro. Jen fascina kaj pensiga verko, kadrita de eventoj kaj cirkonstancoj nekutimaj, tamen kredeblaj.
En La floroj de l krepusko, post la murdo de vicministro pri armeo diversaj policaj taĉmentoj klopodas malkovri la farintojn, membrojn de terorista grupo. Inspektoro Kramer turnas sin por helpo al prof. Pruvost, specialisto pri la historio de terorismo en la 19-a jarcento, sed ankaŭ suspektato. La aŭtoro lerte plektas manplenon da personoj en la intrigon, enmiksante ideologiajn diskutojn kaj vivecajn dialogojn. Li kaptas kaj tenas lingvo-lerte la atenton ĝis la fino. Unue mi emis pensi ke la aŭtoro iom malkredinde pentras teroristojn kun miksitaj infaneco kaj sang-avido. Tamen, mi timas ke li eble pravas.
Apenaŭ papilioj estas mozaiko el epizodaj fragmentoj iom-post-iome kuniĝantaj, en stilo flua kaj elvoka. Dum la romano de Steele temas esence pri persona evoluo, Elgo donas ĉefe politikan-ideologian framon en kiu la roluloj reliefigas la kontrastajn ideojn de memsufiĉa burĝeco kaj fuŝforma revoluciemo. La floroj , same en tre glata stilo, estas malpli kohera, pro manko de centra rolulo kaj pro pli supraĵa pentrado de personoj sed la aŭtoro ŝajne intence rakontas tiel pri malkoheruloj. En ambaŭ verkoj estas kelkaj neologismoj, sed ĝenerale ne tro ĝenaj, krom hodiaj kaj morgaj anstataŭ hodiaŭaj kaj morgaŭaj ĉe Elgo. Mi dubas pri la neceso de la Elgo-aj hato (malamo), mediatoj (amaskomunikiloj) kaj vespereo (vespera festo).
Ambaŭ verkoj estas legindaj. Tamen, en mia memoro aparte longe restos Apenaŭ papilioj , kun Mark Bryant kaj la "hantata" Jakub Matejko.
Bruce Crisp
"N" kiel Neĉajev - Ne, "N" kiel neniam plu! |  1996 |
La Floroj de l' Krepusko |  jan-feb 1996 |
Talenta aŭtoro, bone planita intrigo, interesa stilo la ingrediencoj de verko kiun oni anticipus esti bonkvalita detektivo-/spiono-romano.
Kiam mi komencis legi la libron, min tre allogis la komencaj ĉapitroj, kaj mi anticipis tre bonan legaĵon. Sed ve! Post la unuaj kelkaj ĉapitroj la aŭtoro komencas prelegi al la legantoj pri sia favorata politikasociologia temo, kaj la legintereso rapide malaperas.
Propagandromanoj malofte sukcesas, kaj ĉi tiu deradike malsukcesas. Kial la aŭtoro ne verkis sociologian, aŭ politikan, eseon por publikiĝo en Literatura Foiro, aŭ eble Survoje, por ke ni povu legi libroforme verkon kiu sen tiaj longaj propagandaj tekstoj estus bone konstruita kaj tre leginda rakonto?
La politika-sociologia prediko mem, kiu daŭras nemaskite multajn paĝojn, temas pri la kaŭzoj de la fiasko de Marksismo kaj la demando ĉu la valoroj de modifita Marksismo povus reformuliĝi en la kadro de pli humanisma, socialista demokratia reĝimo. La socia fono de la diskuto estas, kompreneble, la Orient-Eŭropa "ekskomunista bloko"; tamen, kvankam kelkaj detaloj estas specife Orient-Eŭropaj, la diskuto havas ĝeneralan aplikeblecon en la moderna mondo. La diskuto estas bone verkita, kaj la literatura fono eventoj en la romanintrigo estas trafa.
Ĉi tiun romanon ĝuos nur la spirite fortikaj. Kiel mi supre diris, estas domaĝe.