|
Silka kuseno
|
|
Subtileco | 1992/09, p. 26 |
Kvardek jarojn poste | n-ro 141 / februaro 1993 |
Jen malgranda libro kun tamen multaj rakontoj. Kutime ĉiu el ili longas apenaŭ du-tri pagojn: entute 18 rakontoj laŭlonge de 52 paĝoj. Simile al Bagatelaro, samtipa libro de la sama aŭtoro eldonita en 1951, la norvega verkisto tre ofte rolas (kaj esprimas siajn opiniojn) en la noveletoj, kvazaŭ temus pri propraj anekdotoj kaj viveroj. Ili tamen ne ĉiam kredeblas: preskaŭ ĉiuj rakontoj aksas ĉirkaŭ argumente tre neverŝajnaj koincid(ig)oj, kaj ege abundas agnicioj. Ja temas pri tute ordinaraj verkistaj artifikoj.
La lingvaĵo estas meza, nek elstara, nek riproĉinda. Ĝi plene normalas, kvankam sen plati, kaj tute oportunas por tia minora ĝenro. Tre verŝajne, la nura pretendo de Silka kuseno estas taŭgi kiel legajo por komencantoj. Tion ĝi sukcese atingas, ĉar la space-tempe limigitaj rakontoj-anekdotoj certe kapablas veki la atenton de niaj komencantoj kaj progresintoj. Aldone ĝi prezentas belan aspekton dank' al eleganta kaj zorga eldono preskaŭ sen preseraroj. Entute, plaĉa libro por viaj gelernantoj.
Pledo por la rajto je alieco |
Silka kuseno. Johan H. Rosbach (1921). Hyvinkää: Mendoservo, 1991. 64p. 20cm.
Unumane. Johan H. Rosbach. Oslo: Esperantoforlaget, 1991. 126p. 21cm.
Foliumante la verkojn de Rosbach, ni ne kunpuŝiĝas kun esceptaj temoj kaj vortumoj; male, lia prozo ĉerpas el la fontoj de ĉiutageco, el la problemoj de "malgranda" homo.
La dek ok etaj rakontoj de la novelaro Silka kuseno similas al nostalgiaj rememoroj. Karakterize, priskriboj dominas super agoj kaj okazaĵoj. Ne la intrigo profilas la stilon de Rosbach, sed la medita etoso, tra kiu li gvidas la leganton al ĉiamaj demandoj aŭ rekte al konkludoj, tamen sen trudema edifo, ofte kun humura tono.
La romano Unumane daŭrigas kaj disvolvas la samajn trajtojn en la temaro kaj proponas formon iom nekutiman por la ĝenro. La unuaj kvar el ĝiaj kvin partoj dediĉitas al kvar personoj, junuloj el malsamaj landoj, kiuj pro hazardo de la destino renkontiĝas. En la fino kunestas tragedio kaj feliĉa fino, pruvante ke malgraŭ ĉio la vivo daŭras. Ĉiu protagonisto portas sian handikapon, socian, psikan aŭ fizikan, kaj strebas solvi la problemon de sia vivo. La ĉefa premo venas de la socio, kiu altrudas sian falsan moralon.
Al la ulceroj de la socio kaj la purgatorio de la propra konscienco Rosbach direktas sian rigardon plenan je humanismo. La plej aprobindaj trajtoj de lia verkaro estas la estimo al la homo, malgraŭ ties malperfektaĵoj, kaj la mallaŭta pledo por respekto al la aparteco de la individuoj, por la rajto je alieco.