Silka kuseno

Ĉi tiu kolekto de 18 miniaturoj (3-7 paĝaj) estas malfacile priskribebla, sed ĝi estas frandaĵo por ĉiu, kiu ŝatas subtilecon. Temas ne tiom pri noveloj, kiom pri vinjetoj: kaptitaj momentoj, impresoj, sentoj, okazintaĵoj - foje humuraj, foje nostalgiaj, foje kortuŝaj. La plej multajn la aŭtoro rakontas en la unua persono, sed ne eblas diveni ĉu temas almenaŭ kelkfoje pri propraj travivaĵoj, aŭ ĉu pri verkista rimedo. Komuna al ĉiu ero estas la nuancita delikateco de la rakonta stilo, kiu insistomilde tiras la atenton. La lingvouzo estas majstra; ĝi bele montras la esprimeblecojn de nia lingvo, sed samtempe, evitante nekutimajn vortojn, restas facile komprenebla. Tial, ĉi tiu libro plaĉos ne nur al literaturamantoj ĝenerale, sed ankaŭ al progresantoj, kiuj volas legi ion legindan, kaj preferas tamen eviti troan PlV-umadon.

Krys Ungar

Jen malgranda libro kun tamen multaj rakontoj. Kutime ĉiu el ili longas apenaŭ du-tri pagojn: entute 18 rakontoj laŭlonge de 52 paĝoj. Simile al Bagatelaro, samtipa libro de la sama aŭtoro eldonita en 1951, la norvega verkisto tre ofte rolas (kaj esprimas siajn opiniojn) en la noveletoj, kvazaŭ temus pri propraj anekdotoj kaj viveroj. Ili tamen ne ĉiam kredeblas: preskaŭ ĉiuj rakontoj aksas ĉirkaŭ argumente tre neverŝajnaj koincid(ig)oj, kaj ege abundas agnicioj. Ja temas pri tute ordinaraj verkistaj artifikoj.

La lingvaĵo estas meza, nek elstara, nek riproĉinda. Ĝi plene normalas, kvankam sen plati, kaj tute oportunas por tia minora ĝenro. Tre verŝajne, la nura pretendo de Silka kuseno estas taŭgi kiel legajo por komencantoj. Tion ĝi sukcese atingas, ĉar la space-tempe limigitaj rakontoj-anekdotoj certe kapablas veki la atenton de niaj komencantoj kaj progresintoj. Aldone ĝi prezentas belan aspekton dank' al eleganta kaj zorga eldono preskaŭ sen preseraroj. Entute, plaĉa libro por viaj gelernantoj.

Antonio Valén

Silka kuseno. Johan H. Rosbach (1921). Hyvinkää: Mendoservo, 1991. 64p. 20cm.

Unumane. Johan H. Rosbach. Oslo: Esperantoforlaget, 1991. 126p. 21cm.

Foliumante la verkojn de Rosbach, ni ne kunpuŝiĝas kun esceptaj temoj kaj vortumoj; male, lia prozo ĉerpas el la fontoj de ĉiutageco, el la problemoj de "malgranda" homo.

La dek ok etaj rakontoj de la novelaro Silka kuseno similas al nostalgiaj rememoroj. Karakterize, priskriboj dominas super agoj kaj okazaĵoj. Ne la intrigo profilas la stilon de Rosbach, sed la medita etoso, tra kiu li gvidas la leganton al ĉiamaj demandoj aŭ rekte al konkludoj, tamen sen trudema edifo, ofte kun humura tono.

La romano Unumane daŭrigas kaj disvolvas la samajn trajtojn en la temaro kaj proponas formon iom nekutiman por la ĝenro. La unuaj kvar el ĝiaj kvin partoj dediĉitas al kvar personoj, junuloj el malsamaj landoj, kiuj pro hazardo de la destino renkontiĝas. En la fino kunestas tragedio kaj feliĉa fino, pruvante ke malgraŭ ĉio la vivo daŭras. Ĉiu protagonisto portas sian handikapon, socian, psikan aŭ fizikan, kaj strebas solvi la problemon de sia vivo. La ĉefa premo venas de la socio, kiu altrudas sian falsan moralon.

Al la ulceroj de la socio kaj la purgatorio de la propra konscienco Rosbach direktas sian rigardon plenan je humanismo. La plej aprobindaj trajtoj de lia verkaro estas la estimo al la homo, malgraŭ ties malperfektaĵoj, kaj la mallaŭta pledo por respekto al la aparteco de la individuoj, por la rajto je alieco.

Aleksandar Ŝivarov