Mia nomo ne gravas
Oraj kantoj 5

Malfacilas adekvate percepti la kreaĵojn de Bronŝtejn sen profunda kono pri simboloj de la sovetia Esperanto-movado, do se vi neniam spertis tutnoktan “legadon” apud lignofajro — plej verŝajne vin embarasos, kial en certaj rondoj oni opinias lin genio. Eĉ similetosa bardo sen barbo, Georgo Handzlik, estante reprezentanto de frata nacio (poloj opinias sin grandaj specialistoj pri la rusa kulturo, sed kapablas miri, ke rusoj ne lavas la manojn post necesejo), pluse malnova admiranto kaj amiko de Mikaelo, en sia enkonduko ne riskis “priskribi lian arton” (tion sukcesis Ĵak Le Puil, tamen senanalize).

Kompare kun eŭropa multjarcenta trobadora tradicio, Bronŝtejnaj melodioj ja primitivas (ofte eĉ ŝtelitas), la gitarludo ja amatoras (spite kelkjardekan trejnadon), la voĉo ne eltenas ajnan kritikon, sed milionoj da rusoj trovas nenion strangan kaj malhonoran, se en la kanto multe pli valoras la teksto, ol la resto.

Kiam dum la 60aj jaroj okcidentan civilizon skuis hipiaj hordoj, psikedela roko kaj seksa revolucio, en USSR okazis similaj procezoj: teknokrata intelektularo amase fuĝis en senlimajn sovaĝajn arbarojn, kie en atmosfero de absoluta libero kreiĝis specifa barda kulturo, parenca al malsamdevena prizona popolarto. Renaskiĝinta post la stalinaj reprezalioj, la esperantistaro estis sub forta influo de tiu turisma movado (krome tiama duonleĝa SEJM ne havis pli taŭgan rimedon por agado), tio kaŭzis logikan evoluon al eskapisma ermita sekto, kies profeto iĝis Bronŝtejn.

Tiu pretervola izolo, kiam aŭtoroj eĉ ne revis pri internacia publiko (“Ŝipoj Don' kaj Magdalena al kongres' ne prenas min!”), sed strebis pli intiman influon al sametnaj samideanoj, naskis unikan miksan dulingvan esprimstilon per vulgaraj krokodilaĵoj, t.n. “junularaj ĵargonoj” aŭ cirila alfabeto (pro severa kontrolo de ĉiu latinlitera tajpilo); eĉ uzinte literaturan Esperanton oni tiom rusigis ĝin, ke ties verkoj aspektis frenezege ekzotike por alilingvanoj (simile okazis en maŭisma Ĉinio).

Bronŝtejn pekis per diversaj provincismoj: la plej kriplas aligatora “Mi diras al ŝi…”, aŭ almenaŭa provo imagi misterajn leporetojn, kiujn rerida suno ĵetas al milda postpluva silent', povas konfuzi iun ajn ie ajn, ja la mondo ŝanĝiĝis, sed la vortoj el la kantoj ne plu forĵeteblas.

En la disko kolektitas verkoj de ĉiuj periodoj: ekde romantika SEJM-erao, tra stagna ASE, perestrojko/glasnosto, kriminala kapitalismo, ĝis la plej freŝaj. La poezio plejparte bonas, foje eĉ bonegas (aparte menciendas Radikoj de l' dubo). Temoj varias de movada folkloro (Novaj kondiĉoj, Amazonka, amuzega Kanto de “leganto” k.a.) ĝis eternaj demonoj de rusa poeto (kiu ofte samtempe hebreas). Malsukcesas imitaĵoj de Amzejev kaj Baghy, samkiel vere terura kovrilo, aspektanta kvazaŭ aĉa mimeaĵo, malgraŭ luksa papero kaj profesia presejo.

En ses kantoj helpis kunkanti/kungitari sep junaj gesteloj de EOLA, do dum regas arkaikaj SEJManoj, SEJMemuloj kaj similuloj, vere sennacie muzikos en Ruslando ĉefe bohemaj papagoj.

Glebo Malcev