Donis al sia libro la provokan titolon
„Ne facilas esti sloveno en Italio”
slovendevena esperantistino kiu nun
loĝas en la itala urbo Triesto. Ŝia celo
estas prezenti la situacion de la slovena etna malplimulto aktuale loĝanta
en la friulo-julvenetia regiono de la
nord-okcidenta parto de Italio ĉe la
landlimo de Jugoslavio. Apartaj ĉapitroj pritraktas la historion, geografion,
demografion, ekonomion kaj politikon
de la italŝtataj slovenoj. Poste sekvas
prezento de kelkaj trajtoj de la slovena
lingvo kaj ĉapitro pri slovena literaturo
kaj ekzemploj de prozaj kaj poeziaj
verkoj tradukitaj en Esperanto.
Gravas la historia kaj demografia fono
de la slovena problemaro. Aneksado
de slovena etna teritorio fare de Italio
komenciĝis en 1866, kaj okazis ankoraŭfoje en 1918 kaj 1921. Mapoj indikas kie tiuj regionoj situas. La teritorio aktuale priloĝata de la slovena
malplimulto en Italio ampleksas zonon proksimume 30 km larĝan kaj 100
km longan en la provincoj Triesto, Udino kaj Gorico. Statistikoj pri la
nombro de sloven-etnanoj en Italio
varias. La aŭtorino opinias plej fidinda
la ciferon 96 000, kiun donas SLORA,
slovena esplor-instituto. La slovenoj
do formas minoritaton, kiu estas iom
pli ol 15% de la loĝantaro en la tri
menciitaj provincoj.
Trapenetras la libron akuzado al la itala registaro kaj ankaŭ al la italoj pri
diskriminacio kontraŭ la slovenoj. La
plej multaj ekzemploj tamen rilatas al
eventoj de la pasinteco, pri kiuj respondecis la faŝisma reĝimo.
Eldonis la libron „Internacia komitato
por etnaj liberecoj” (IKEL), defendanto
de la rajto de ekzisto de minoritataj
popoloj, kulturoj kaj lingvoj. IKEL
plene apogas ĉiujn pretendojn de la
slovenoj loĝantaj en Italio. Ne estas
neverŝajne, ke povos leviĝi ankaŭ la
demando pri iredentismo. Kio okazos,
se estontece estiĝos postulo, ke la
3000 kvadratkilometroj da italia teritorio priloĝata de slovenoj fariĝu integra
parto de Slovenio? Tiu eblo ne estis
pritraktita en la libro, sed estus interese ekscii la vidpunkton tiurilate de
la aŭtorino kaj de IKEL.
