Vojaĝo en Esperanto-lando

Ni troviĝas en la virtuala klubo „Esperanto-lando”, kiu situas ie en Moskvo. Oni prezentas al ni dudek ses kunvenojn de la klubo, unu pli interesan ol la alia. La ĝenerala tagordo de la klubkunvenoj estas pli-malpli konstanta, kvankam ekzistas esceptoj – kelkfoje antaŭanoncitaj, kelkfoje (same kiel en „realaj” klubkunvenoj) kvazaŭ neanticipitaj.

Ekzemple, hodiaŭ ni partoprenu en la kvara kunveno (= „Leciono 4”). La prezidanto informas nin, ke hodiaŭ ni faros „ekskurson al Esperantaj memorigaj lokoj en Moskvo, ligitaj kun la malnova historio de Esperanto”. Li ankaŭ mencias, ke en kunveno post du semajnoj ni denove ekskursos, sed tiufoje al memorigaj lokoj „ligitaj kun la nova Esperanto-historio”. Ni ekskursas al domo, en kiu Ludoviko Zamenhof loĝis inter 1879 kaj 1881, kiam li studis en la medicina fakultato de la Moskva Universitato. Poste, ni ekvidas la universitaton mem, transiras al la muzeo de Tolstoj, kaj al konstruaĵoj ligitaj kun la historio de Esperanto en Rusio ĝis la mezo de la epoko de Stalin. Dume, nia gvidanto informas nin pri esperantaj eventoj rilatantaj al la vizitataj lokoj kaj la politika situacio.

Fininte la ekskurson, jen ni denove en la klubĉambro. Marjorie Boulton prelegas al ni pri peresperanta korespondado (t.e. ni legas tekston tiuteman, verkitan de ŝi.) Post la prelego ni transiras al literatura prezento: Ni legas selektaĵon el Metropoliteno de Vladimiro Varankin. Ĉi tiu rakonto rekte rilatas al la ideologiaj sintenoj de la 1930aj jaroj. Sekvas tiun legaĵon poemeto de Albert Goodheir pri „Totalismo”. Kaj ni legas detalan komentaron, kiu klarigas la nomojn kaj eventojn, menciitajn ĝis nun en la kunveno, kaj kiu atentigas pri lingvaj fenomenoj, kiujn ni bezonas speciale atenti.

En la tria parto de la klubkunveno venas lingvo-praktikado. Ni respondas al demandoj pri la enhavo de la legaĵoj, ni faras frazojn laŭ diversaj skemoj, kaj ĝenerale uzas Esperanton. Estas klare, per la demandoj, ke la legaĵoj celis ne nur ĝenerale distri nin, sed specife instrui nin pri nomoj, datoj kaj faktoj.

En siaj 26 lecionoj („klubkunvenoj”) Boris Kolker prezentas al ni unikan studlibron, ĉar ĝi ne nur celas utili al „progresantaj” studantoj de Esperanto, sed ankaŭ estas tre utila kleriga verko por la sperta esperantisto, kiu deziras pligrandigi sian scion pri la historio de la esperanta movado, sian konon de esperantlingvaj verkoj, sian scion pri la historio de Esperanto, kaj/aŭ volas trovi ekzercojn kaj prilingvaĵojn, kiuj povas progresigi ankaŭ lian Esperanto-kompetenton.

La temoj neniel estas nure Esperanto-rilataj, kvankam plejofte ili rilatas, almenaŭ nerekte, – se nur pro la fakto, ke ili estis ĉerpitaj el esperantlingvaj verkoj. Ni do legas pri la origino de Esperanto, la frua movado, pri vizitado al aliaj landoj kun notoj pri diversaj kulturoj, pri „La ĉina gimnastiko Tajĝiĉjŭan”; ni legas tekstojn pri prononcado, tekstojn el Esprimo de sentoj en Esperanto de Edmond Privat, kaj ĉerpaĵojn el multaj literaturaj verkoj. Ni konatiĝas kun Cezaro Rossetti, Julio Baghy, Raymond Schwartz, Mikaelo Giŝpling, Lorjak, Hilda Dresen, Kolomano Kalocsay, kaj granda nombro da aliaj verkistoj niaj. Kelkaj prezentaĵoj estas tre praktikaj, ekzemple, informoj kaj detaloj pri Interreto en la lasta leciono.

Du karakterizaĵoj de la libro elstaras: ĝia amplekso (pritraktanta preskaŭ ĉiujn aspektojn de la esperantismo), kaj la multvario en ĉiu el la lecionoj. Preskaŭ nenio en la libro celas nur distri sen informi. La emfazo pri la historio de Esperanto en Rusio, eble, estas iom tro forta – mi ŝatus legi egale ampleksajn informojn pri, ekzemple, la historio de Esperanto en Ĉinio, Vjetnamio, Irano kaj aliaj lokoj, kie la esperantismon konfrontis sociaj sintenoj, kulturoj, kaj ideologioj problemkaŭzantaj; legi pri la tre frapa interligiteco de la esperanta movado kaj spiritismo en Brazilo, k.c. Kompreneble, tio signifus du- aŭ tri-obligi la amplekson de la libro, do ne estus praktika.

La libro estas nedika, sed neordinare peza (duonkilograma!), ĉar presita sur altkvalita papero. Ampleksa kolekto de bildoj pri lokoj, homoj kaj libroj de Esperanto-lando kontribuas al la unikeco de tiu lernolibro-gvidlibro.

Salutinda verko, kiu abunde plenumas la promeson de sia subtitolo: „Perfektiga kurso de Esperanto kaj Gvidlibro pri la Esperanta kulturo”.

Donald Broadribb

Abundas studmaterialoj en Esperanto: malmultaj, tamen, estas pli ol nuraj lerniloj. Inter tiuj estas la Auld-a Paŝoj al plena posedo kaj la Boulton-a Faktoj kaj fantazioj: libroj, per kiuj eblas esplori plej rafinitajn punktojn de Esperantogramatiko aŭ konatiĝi kun nuancoj de Esperanto-stilo, sed kiuj samtempe malfermas fenestron al mondo pli vasta, pli riĉa: mondo malpli PIV-a aŭ PAG-a, pli – por tiel diri – iva kaj aga. Inter tiaj verkoj enkalkuliĝu nepre la Kolker-a Vojaĝo en Esperanto-lando.

Verdire, la titolo iomete erarigas. Leganto neniel vojaĝas, sed vizitas kvazaŭan – kaj mirinde aktivan – Esperanto-klubon. Ke oni vizitas, ne vojaĝas, implicite agnoskas la aŭtoro, tiel enkondukante sian libron, kiu estas verkita kvazaŭ taglibro de ideala Esperantoklubo, en kiu vi renkontiĝos kun steloj de la Esperanto-kulturo kaj ankaŭ kun (dume) malpli konataj Esperanto-landanoj (p.10). Ironie estas, ke, kiam en la reala Esperanto-lando multloke velkas la kluba vivo, en virtuala, Kolker-a Esperanto-lando, ĝi floregas. Apenaŭ imageblas la seniluziiĝo de vizitinto en la Kolker-a klubo, transpasante la unuan fojon la sojlon de malpli virt(ual)a klubo: en tiu ĉi senco – kaj nur en tiu ĉi – la libro trompas.

Krom tio, tamen, ĝi elstaras. Eĉ se laŭforme la libro radikas en ioma nostalgio, laŭteme ĝi prezentas la kulturon de Esperanto tia, kia ĝi estas: vasta, varia, viva. Do en ĉiu el la 26 lecionoj – prezentataj kvazaŭ kunvenoj de la klubo – troviĝas ĝis kvin plej diversaj legaĵoj, temantaj pri la historio, la socio, la literaturo de Esperanto, kune kun notoj kaj klarigoj pri lingvaj kaj aliaj eroj. Sekvas t.n. lingva praktiko, alivorte ekzercoj, inkluzive de kvizo pri la apartaj Esperantofaktoj en la leciono. La 17-a leciono, ekzemple, substrekas la internaciecon de Esperanto per tradukita ero pri Japanio; la konservadon de Esperanto per artikolo pri la Internacia Esperanto-Muzeo; la prozan literaturon de Esperanto per eltiraĵo el Beaucaire-a Fabelo de la verda pigo; kaj la poezian literaturon de Esperanto per poemo de Nadija Andrianova.

Kaj kiu vizitu la Kolker-an Esperanto-klubon? Principe, laŭ la kromtitolo de la libro, tiuj, kiuj volas perfektiĝi en Esperanto. Tial mankas gramatikaj klarigoj; nur ie-tie troviĝas flankaj rimarkoj pri lingvo-uzo.

La ekzercoj ne tiom streĉas la leganton kiom ekzemple en Paŝoj al plena posedo; eble pro tio, kaj kontraste al la Auld-a libro, mankas solvoj. Pro tio, kvankam unuopulo povus kun profito ekspluati la materialon en Vojaĝo en Esperanto-lando, la ekzercoj pli konvenas al grupa, klasĉambra pritrakto. Jen, parenteze, la ĉefa diferenco inter la du libroj: Auld celas lingvon, surbaze de kulturo; Kolker kulturon, surbaze de lingvo.

Tamen ne nur perfektiĝemuloj vizitu la klubon. Tiuj, ekzemple, kiuj alfrontos ekzamenon de Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj (ILEI), en kiu staras kutime ŝvitiga sekcio kulturaj konoj, nun pli trankvile dormos.

For la plendoj, ke malhaveblas enkonduka libro pri Esperanto-kulturo! Kaj espereble Vojaĝo en Esperanto-lando spronos al plia legado, al plia esplorado de la Esperanto-fenomeno.

Sed sendube, por pli spertaj, jam perfektiĝintaj esperantistoj – ĉu eblas? – kuŝas la unika valoro de la libro en la fotoj – hmm, ĉu tiel aspektis Jean Forge? – kaj en la biografiaj kaj literaturaj glosoj. Gratulindas la aŭtoro pro la amaso de detaloj, kiuj konstante memorigas pri faktoj duonforgesitaj, eble neniam konitaj. Ho, jes: Verdiro estis la pseŭdonimo de John Leslie, iama oficisto de Esperanto-Asocio de Britio. Ĉu tion mi iam sciis, aŭ ĉu mi simple forgesis? Ĉiaokaze – dankon pro la atentigo!

Tial, fakte, Vojaĝo en Esperanto-lando servas kiel eta enciklopedio; pro tio ĝi estas aparte bonvena. Ĉu do nun la estiminda kaj ege kapabla s-ro Kolker turnos sin al urĝe bezonata, tre utila, moderna Enciklopedio de Esperanto? Al mi ŝajnas, ke la vojaĝo jam komenciĝis...

Paul Gubbins

Antaŭ ĉio, en la libro ne temas pri la gramatika perfektiĝo. Ĝi celas ion multe pli. Ĝi estas perfektiga kurso, ekzemple rilate al alproprigo de bona Esperanto-stilo.

Tiucele estas prezentitaj bonegaj tekstoj de aŭtoroj, kiuj posedas propran, malsaman, sed bonan Esperanto-stilon — klasikuloj de la Esperanta literaturo. Do, en la libro la aŭtoro ne teorias pri tio kiu estas la bona Esperanto-stilo. Li simple prezentas plurajn modelojn de tia stilo. Tiamaniere la leganto rapide kaj facile komprenas, ke la bona Esperanto-stilo ne signifas unuformigon de la esprimmanieroj de la esperantistoj. Konatiĝante kun la stilo de aliaj, ĉiu leganto intuicie lernas, kiamaniere li devas plibonigi sian propran stilon. Kaj tio estas bonega, ĉar la leganto samtempe komprenas kiom riĉa kaj multfaceta jam estas la Esperanto-literaturo.

Pri la teknika aranĝo de la libro: Nigraj literoj sur pala oranĝa fono estas tre bonaj, tamen pale-oranĝaj leteroj sur blanka fono apenaŭ estas legeblaj. Eble oni devus provi kiel aspektus sur tia fono verdaj literoj, aŭ la literoj estu simple nigraj, nur pli dikaj, aŭ iomete pli grandaj.

La aŭtoro skribas nur la nomojn latinliterajn en la originalo unue kaj en krampoj ilian esperantigitan formon, anstataŭ male. Do, la problemo pri la personaj nomoj en la libro ne estas bone prezentita.

Kiam oni tradukas iun verkon en la bulgaran kaj rusan lingvojn, la nomo de la aŭtoro kaj la nomoj de la personoj en la libro estas fonetike naciigitaj, t.e. bulgarigitaj, respektive rusigitaj. Mankas vortoj skribitaj per aliaj alfabetoj. Laŭ mi, kiam la personaj nomoj aperas en Esperanto-libro ili devas esti esperantigitaj. Tio estas necesa pro la principo de lingva egalrajteco. Kaj tio jam pli kaj pli okazas. Ekzemple, en la geografia poŝatlaso ĉiuj nomoj aperas esperantigitaj. En la geografiaj mapoj, aperintaj suplemente al Monato ĉiuj nomoj estas esperantigitaj. Okazas ankaŭ, ke aperas kaj esperantigitaj kaj neesperantigitaj nomoj. En la nova PIV la esperantigitaj nomoj jam estas pli multaj ol en la antaŭa PIV.

La uzo de nacilingvaj nomoj en Esperantaj libroj indikas al senvoĉe esprimita deklaro, ke tamen Esperanto estas ne plenvalora lingvo. Kaj samtempe manifestiĝas neegalrajta trakto de la lingvoj. La nomojn, kiuj estas skribitaj originale per la latina alfabeto, oni enŝovas en la tekston tiel, kiel ili skribiĝas en la nacilingvaj libroj, sed la nomoj ĉinaj, japanaj, arabaj k.a. ne havas la saman trakton — oni skribas ilin latinigite, kaj tuj aperas la demando, kial ne kiriligite aŭ hebreigite?

Tio estas grava problemo kaj jam delonge estas tempo ĝin vaste diskuti kaj juste solvi. Nun eĉ kiam oni esperantigas nomojn, foje tio rilatas kaj al la propra nomo kaj al la familia nomo, foje esperantigita estas nur la propra nomo, sed ne la familia. La problemo estas tikla, sed ege granda kaj oni, precipe la Akademio de Esperanto, devas trakti kaj solvi ĝin plej demokratie kaj konsekvence. Ĝis kiam oni tion prokrastos?

Petko Arnaudov

Valentin Melnikov

Antaŭ mi kuŝas lernolibro. Peza. Tro peza. Ĝi estas forte stampita de la sovetia pasinteco, kiam ajna publikigaĵo komenciĝis de politika temo kaj finiĝis per ĝi. Nu, kion fari — la bontono postulis respeguli aktualecon de la kuranta politika linio de la reganta partio.

Malgraŭ tio, ke la Partio finis regi la jaron antaŭan al la eldono, la lernolibro de B.Kolker tamen serveme respegulis la lastan kanton de l' mortinta sistemo. Temas pri la notora “perestrojko”, kiu trovis respegulon en la unua leciono. Ne multaj jaroj pasis, sed por la junuloj la temo estas embarasiga. Ĉe la plenkreskuloj ĝi elvokas agacon, nervozemon kaj deziron formeti la libron. Des pli, ke la libro daŭre politikece prezentas la historion de esperanto en Sovetio.

Mi tute ne volas diri, ke historia temo ne taŭgas por evoluigi lingvoscion. Ĝi nur ne devas esti tendence politikoza. Konfuziga. Entute mi riproĉas ne la aŭtoron, sed la malbonan heredon de l' pasinteco nepre forigendan el nia nuna vivo.

Bedaŭrinde, la libro baziĝas ne nur sur la panpolitikismo, sed ankaŭ sur la mito pri utilo. Kaj tiu ĉi putra dento sidas multe pli profunde en nia mentaleco, ol la kutimaĉo ĉiel respekti la regantan partion.

La mito tekstas: ĉiu okupo devas esti laŭeble utila. En nia okazo, se vi studas esperanton, vi nepre devas ekscii kiel eble plej multe pri ĝi jam dum studado. Tio donas impreson, ke la lingvo mem, la studado de la lingvo, estas afero bagatela kaj tempoperdiga. La utilaj scioj pri la objekto ombrigas la objekton mem. La libro estas superfarĉita per tre-tre utilegaj scioj pri esperanto. Sed ja tiucele ekzistas enciklopedioj, ĉu ne? Inundo da faktoj nur obstaklas la propre perfektiĝan procedon pri la lingvo. Ni ja ne studas, ekzemple, historion, uzante nur diversajn faktojn. Devas regi difinita logiko, teorio, tendenco. Ĝuste tio mankas en la prezentitaj “scioj” pri la…

Cetere, B.Kolker sentas tion. En sia antaŭparolo li rekte diris, ke iu ajn instruisto povas aldoni aŭ redukti prezentitajn ekzemplojn. Ili ne konsistigas tutecon.

La bonan flankon de la libro montras kelkaj klasikaj tekstoj kaj poemoj, tute konvenaj al la subtitolo — perfektiga kurso. Kelkajn el ili mi kun granda plezuro relegis. Paradokse, sed la tekstoj sen apoteozo pri la lingvo donas pri la lingvo multe pli klaran imagon.

Nepras kelkaj vortoj pri la kvizomanio, tiu flanka infano de ludoteorio. La ideo kompili la libron ne seka, sed eĉ amuza, laŭ si mem estas ideo nobla. Sed oni devas konsideri, ke la ludo ekzistas por la ludo mem. Ĝi estas memsufiĉa. Pluraj sukcesaj provoj kontrabande trudi ion al logiko de ludo nur evidentigis, ke kompili ludeskan lernilon estas multe pli komplike, ol kompili lernolibron klasikan. Sparko de humuro estas kaprica sparko. La aŭtoro fiaskis. La demandoj de la kvizoj estas senenergiaj, adresitaj nur al memoro, sed ne al la kapablo cerbumi, cerbumi rapide.

Tamen fiasko ne estas katastrofo: ja al ni plu restas la plur-eldona perfektiga kurso de William Auld Paŝoj al plena posedo, montranta, ke ne ĉio nova estas valora.

Plurloke estas dissemitaj malĝustaĵoj, ekzemple pri la vivojaroj de Pasternak (1899–1977!?); folaj vortoj (taŝo k.a.) donas impreson pri nesufiĉaj aŭtora kaj redaktora polurado. Sed tio estas jam bagatelo.

Viktor Sapoĵnikov

Verkita de Boris Kolker, Vojaĝo en Esperanto-lando estas perfektiga kurso de Esperanto kaj gvidlibro pri la Esperanta kulturo. Ĝi konsistas el pli ol 100 tekstoj – rakontoj, poemoj kaj artikoloj, kaj estas dividita en 26 lecionojn, kiuj enhavas meze po kvar tekstojn kun abundaj komentoj kaj lingvaj ekzercoj.

La unua eldono de la libro aperis en Moskvo en 1992; la dua -- en Roterdamo, en 2002. Iuj lecionoj estas enretigitaj. Plejparto de la libro estas tradukita en la japanan lingvon. Ligo Internacia de Blindaj Esperantistoj (LIBE) produktis kompaktan diskon kun voĉlego de la libro.

Naskiĝinta en 1939, Boris Kolker estas instruisto de lingvoj kaj tradukisto. Rusiano kaj iam sovetiano, ekde 1993 -- usonano. Doktoro pri lingvoscienco, li verkis disertacion esperantologian. Aŭtoro de tri Esperanto-lernolibroj (la aliaj du libroj estas Esperanto en 16 Tagoj kaj Lernolibro de la Lingvo Esperanto en la rusa lingvo), interlingvistikaj artikoloj kaj recenzoj. Membro de la Akademio de Esperanto. Honora Membro de UEA. Kunredaktoro de la internacia gazeto "Monato". Dum du jardekoj li gvidis amasan korespondan kurson en Rusio, en kiu diplomiĝis preskaŭ 900 personoj. Nun gvidanto de la Internacia Perfektiga Koresponda Kurso (IPKK) . Li prelegis kaj publike parolis en pluraj Universalaj Kongresoj de Esperanto (ekde la 48-a UK en la jaro 1963). Dum la 89-a UK en Pekino li gvidis du seminariojn en la Kleriga Lundo.

Laŭ la antaŭparolo, la libro celas perfektigi krean lingvoregadon, prezenti en facile digestebla formo la Esperantan kulturon kaj igi la vivon de Esperanto-kluboj multe pli varia kaj interesa. Sed tio ne estas ĉio. "Vojaĝo" instigas aĉetadon kaj legadon de bonaj libroj kaj klare nomas tiujn librojn. Ĝi preparas la studanton por la internaciaj ekzamenoj. La ekzercoj en la "Lingva praktiko" estas nebanalaj, ili evoluigas ĉe legantoj memstaran pensadon kaj imag-povon. Tiu neordinara lernolibro trejnas la studantojn por ke ili fariĝu kompetentaj kursgvidantoj, klubestroj, prelegantoj, redaktoroj, verkistoj, tradukistoj, lingvaj reviziantoj, esploristoj, aktivuloj kaj gvidantoj de landaj kaj internaciaj Esperanto-organizaĵoj.

Antaŭ ol verki tiun ĉi artikolon, mi korespondis kun Boris Kolker, kiu liveris al mi abundajn rilatajn materialojn pri la libro. Mi ankaŭ petis lin skribi ion por nia reta revuo El Popola Ĉinio; jen lia respondo:

Estas por mi granda plezuro alparoli ĉinajn kaj alilandajn legantojn de El Popola Ĉinio, unue, ĉar antaŭ jardekoj mi estis loka peranto de tiu revuo; kaj due, ĉar mi konservas varmajn rememorojn pri la 89-a Universala Kongreso de Esperanto, pri Pekino kaj pri ĉinoj – esperantistoj kaj neesperantistoj. Estas mia revo, ke mia libro kontribuu al plialtigo de lingva nivelo en Esperantujo kaj speciale de ĉinaj esperantistoj, kiuj ludos ĉiam pli gravan rolon en Esperantujo. Kaj por la fino – citaĵo el la Antaŭparolo:

"La homo, kiu perfekte regas Esperanton, profunde konas ĝiajn kulturon kaj idearon, neniam forlasos Esperanto-landon. Statistika esploro montris, ke esperantistoj vivas pli longe ol averaĝaj socianoj: do Esperanto estas eliksiro de longviveco. Ni vivu longe kun Esperanto kaj Esperanto vivu ĉiam kun ni!"

Ni dankas Boris Kolker pro lia kontribuo al nia Esperantujo kaj gratulas pro la apero de la tria eldono de Vojaĝo en Esperanto-lando.

Liu Zijia

Marc Bavant

Tiel estis... antaŭ la publikigo de Vojaĝo en Esperanto-lando de Boris KOLKER. Tiu ĉi libro estis tiel sukcesa ke ĝi fariĝis la plej vendata Esperanto-libro, kaj en 2005 UEA publikigis la trian eldonon de tiu ĉi unika libro (la unua eldono estis publikigita en 1992 en Moskvo, la duan eldonon publikigis UEA en 2002 – ĝi estis elĉerpita ene de malpli ol du jaroj).

La ŝanĝoj inter la dua kaj la tria eldonoj ne estas tre signifaj: la tuta stilo, ege ŝatata de esperantistoj, estas konservita: estas la sama kolorplena kovrilo, la samaj belaj ilustraĵoj de Francisco VEUTHEY – eĉ la kvanto de paĝoj restas la sama! Do, kio novas? Unue, la formato: ĝi fariĝis pli granda (kvankam la prezo estas la sama kiel por la antaŭa eldono), do, la tekstoj estas pli facile legeblaj. La ilustraĵoj kaj la fotoj aspektas pli bone en la pli granda versio kaj estas pli kontrastaj; iuj fotoj kaj bildoj estis aktualigitaj; estas ankaŭ kelkaj novaj ilustraĵoj. Krome, la libro fariĝis malpli dika kaj malpli peza je preskaŭ triono, pro la uzo de malpli dika papero – tamen, la kvalito neniel suferis pro tiu ĉi ŝanĝo.

Esperantujo ne restas sur unu loko – aperas novaj libroj, retpaĝoj ŝanĝas siajn adresojn, iuj famaj esperantistoj forpasas... Ĉiuj ŝanĝoj kiuj okazis en Esperantujo de 2002 ĝis 2005 estas spegulitaj en la libro – ĉiuj tekstoj kaj klarigoj estas aktualigitaj kaj korektitaj; estas tie ankaŭ mencio pri la novaj libroj (kiel Sed homoj kun homoj de Z. Sikosek), freŝaj faktoj, ekzemple, pri la interreto kaj la retpaĝoj pri Esperanto. Krome, estas tie kelkaj novaj tekstoj (kiel ĉarma kanto En nia mondo – Valso por vojaĝantoj verkita speciale por la libro, elĉerpaĵo de Neniu ajn papilio de Trevor STEELE, informoj pri planlingvoj, klarigoj pri neologismoj kaj neoficialaj vortoj kaj afiksoj en Esperanto). Sed la plej signifa ŝanĝo por multaj esperantistoj estas aperigo de indekso de nomoj, kio tre faciligas la uzadon de la libro.

Sed kial ĝuste tiu ĉi libro fariĝis la plej bone vendata libro en Esperantujo? La respondo, verŝajne, estas kaŝita en la nomo de la libro: "Perfektiga kurso de Esperanto kaj Gvidlibro pri la Esperanta Kulturo". La libro estas ne nur lernolibro por tiuj kiuj finis la elementan kurson kaj bezonas ne tro malfacilajn tekstojn por lega praktiko: ĝi estas eta, sed tre informplena enciklopedio de Esperanto – kiu certe estas pli ol simple lingvo. La legantoj trovos respondojn al multaj demandoj pri la historio kaj kulturo de Esperanto, pri la faktoj kaj mejloŝtonoj de Esperanto-historio – la vivo kaj filozofio de ZAMENHOF, pioniroj de la E-movado, E-organizaĵoj kaj la plej gravaj E-eventoj. Ili konatiĝos kun E-muzeoj, radioj, revuoj kaj paroloj de la plej eminentaj esperantistoj. Krome, oni trovos "tradukojn" de la plej gravaj mallongigoj uzataj de esperantistoj – unuvorte, oni trovos en la libro ĉion, kio faras Esperanto-parolanton vera esperantisto.

Aldone al la tekstoj pri Esperanto kaj esperantistoj, oni trovos en la libro ankaŭ fragmentojn de iuj famaj verkoj de E-literaturo (prozo kaj poezio, ekde klasikaj ĝis nuntempaj) kaj ankaŭ tekstojn pri diversaj interesaj temoj – ekz., pri la populara scienco, stilistiko kaj eĉ am-kaptiloj! Estas tie ankaŭ multaj tekstoj pri diversaj landoj, kiujn mi persone ŝatis plej multe. La plejparto de la tekstoj estas verkitaj originale en Esperanto, kelkaj el ili – speciale por la libro; kelkaj tekstoj estis pruntitaj de E-revuoj kaj kelkaj estis tradukitaj de ne-E-aj fontoj. Ĉiuj tekstoj progresas de simplaj ĝis sufiĉe malfacilaj. Fine de ĉiu ĉapitro estas demandoj por sinkontrolo.

Krom ĉio ĉi, la libro helpas disvolvi la personajn ecojn: oni trovos tie diversajn ekzercojn ne nur pri la lingvouzo, sed ankaŭ por rezonado kaj disvolvado de bona literatura gusto (ekz., verki eseojn pri diversaj temoj). Iuj ekzercoj estas seriozaj (ekz., klarigi aŭ skribi prepoziciojn kun paronimoj – similsonaj, sed malsam-signifaj vortoj, kunigi partojn de E-proverboj ktp.), iuj estas humuraj (ekz., krei artefaritan lingvon kaj verki amleteron en ĝi).

Laste – sed ne balaste! – estas tre elstara stilo de la libro: ĝi estas verkita en la nomo de gvidanto de E-klubo. Ĉiu leciono estas renkontiĝo en virtuala klubo "Esperanto-lando", kun multaj "gastoj" kaj aktivaĵoj, planoj por la estonteco, ferioj – senlima inspiro kiel organizi aktivaĵojn de via loka grupo! Iuj kritikantoj diras, ke la bildo pri E-aktivaĵoj en la libro estas tro "idealisma" – jes, eble, sed ni ĉiuj povas strebi al ideala klubo kaj adopti kelkajn "aktivaĵojn" de "Esperanto-lando"!

Mi rekomendas tiun ĉi libron al ĉiuj kiuj ankoraŭ ne havas ĝin: ekde freŝbakitaj komencantoj ĝis la plej spertaj esperantistoj, por uzi ĝin dum siaj lecionoj kaj eble eĉ lerni ion novan. La sola afero kiun mi volus vidi en la venontaj eldonoj (kaj mi certas ke ili estos!) estas indekso de terminoj kaj gloso de mallongigoj.

Ĵenja Amis

Boris Kolker

Lee Chong-Yeong

La libro konsistas el 26 "lecionoj" (kiuj samtempe estas iuj modelaj klubkunsidoj), kaj al la aŭtoro, kiu mem estas eminenta esperantisto, "helpas" en tio aliaj eminentuloj (L. Zamenhof, G. Waringhien, K. Kalocsay, E. Privat, J. Wells...), kies tekstoj estas abunde uzataj en la libro.

Oni povas multon ekscii pri historio, literaturo, stilo de Esperanto, konatiĝi kun bone elektitaj beletraĵoj, pecoj pri vivo kaj moroj en diversaj landoj. Ĉiu teksto estas abunde provizita per tre utilaj komentoj; post ĉiu leciono troviĝas ekzercoj por studemuloj, sed faritaj tute ne dokte-tede, sed tiel, ke la homo ĝuu la ekzercadon...

La libro estas kompilita laŭ la sperto de la kluborganizanto en Rusio, pro tio ĝi enhavas multe da materialoj pri tiu lando, ties aktualaĵoj (iom, bedaŭrinde, malnoviĝintaj) kaj e-movado. Eble, tia akcento estas manko por la internacia leganto, tamen spertoj de multjara sukcesa movadorganizanto nepre utilos sendepende de la lando kaj kontinento.

Do, progresantoj, instruistoj kaj klubgvidantoj, aperis libro nepre utila kaj bezonata por vi!

Nikolao Gudskov

Fininte la kurson, Vojaĝo en Esperanto-Lando, ĉu mi sentas min kiel la vojaĝanto forlasanta la kunvojaĝantojn post riĉa kaj ĝoja ekskurso tra vasta lando? Aŭ ĉu mi forlasas virtualajn ĉeestojn en iu Esperanto renkontiĝo ie ajn sur tiu planedo? Ŝajnas ke mi faris ambaŭ samtempe: mi vojaĝis kaj mi ĉeestis dudek ses Esperanto-klubvesperojn.

Roland Thibault

La aŭtoro estas doktoro pri lingvoscienco, membro de Esperanto akademio Boris Kolker, iama sovetiano nun loĝanta en Usono. Mezaĝaj kaj pliaĝaj litovoj memoras lin kiel aktiva partprenanto, konstanta preleganto de E-universitatoj en Baltiaj E-tendaroj (BET), en Sovetuniaj junularaj E-tendaroj (SEJT).

La libro, kiun eblas uzi unu -- aŭ multope (en kursoj), estas dividita je 26 lecionoj kaj enhavas verkojn de preskaŭ 80 pli aŭ malpli konataj talentuloj de E-mondo. Malgraŭ bunteco de la temoj, ĝi ne pretendas esti ia antologio. La verkoj – prozaĵoj, poeziaĵoj, eseoj pri la Esperanto-movado, rememoraĵoj, lingvistikaj kaj popolarsciencaj traktaĵoj, konsiloj pri E-agado prezentas varian vortaron. Ĉiun lecionan legaĵon sekvas la Komentario (ĉefe kun enciklopediaj personaĵoj de tiuj, kiuj estis menciitaj en la teksto) kaj la Lingva praktiko (kun diversaj taskoj). Ĉiuj personaj nomoj prezentitaj en la legaĵoj (ne en Komentario) estas listigitaj en la Indekso de nomoj. Tiel estis registritaj 208 personoj, preskaŭ ĉiuj esperantistoj. Estas interese, krom la aŭtoro mem, plej ofte kun la leganto renkontiĝas L.Zamenhof – sur 47 paĝoj, E.Bokarev – sur 16 paĝoj, K.Kaloczay – sur 12 paĝoj, G.Warienghien – sur 11 paĝoj, E.Privat – sur 10 paĝoj, W.Auld kaj J.Baghy – ĉiu sur 9 paĝoj.

Sciis B. Kolker kolekti kolektivon da interesaj kaj kompetentaj rakontistoj. Tial la gvidlibro, laŭteme tre varia, estas jen amuza, jen pensiga, sed ĉiam instrua. Ĉiuj tekstoj de la lecionoj prezentas bonan, klaran, maltedan lingvaĵon. Vere, ĝi ne ĉiam estas konsiderinde simpla – ĝi ja celas altigi la lingvokulturon de la leganto. La atenta leganto havas bonan okazon riĉigi sian vortprovizon. Jen mi, renkontis en la gvidlibro pli ol dekon da vortoj, kies signifon mi devis kontroli en PIV. Nu, ekzemple, pocio (likva medikamento), punto (delikata plektaĵo el fadenoj), stinki (fiodori), trampo (malsorgita senhejmulo).

Por ke miaj impresoj pri la Gvidlibro similetu recenzon, mi devus prezenti al vi almenaŭ kelkaj ĝiajn mankojn aŭ erarojn. Ho ve, la tasko estas ne por mi. Ja ĉi tiu eĉ 280-paĝa libro enhavis nur kelkajn tute ne menciindajn preserarojn. Ankaŭ nur kelkajn apenaŭ gravajn malĝustaĵojn. Ekz., en la Komentario pri la Zamenhofa Vejseje (pĝ.87) superfluas erariga vorteto "nun" en la aserto "Nun tiu urbeto troviĝas en Litovio kaj nomiĝas Veisiejai / Vejse`jaj/..." Ja la urbeto (tiam grandvilaĝo) ĉiam estis en Litovio (tiam eksŝtato, tamen etnografia areo), sed ne en Pollando malgraŭ tiama aparteno al Suvalka gubernio, kiu siavice eniris la ruscaran Varsovian generalgubernion.

Mi rimarkis, ke en la ĉapitroj Komentario kaj Lingva praktiko preskaŭ forestas lingvaj komentoj kiuj atentigu pri sukcesaj parolturnoj k.t.p. Ĉu ni tion traktu kiel instigon al la leganto, ke tiu estu pli atentema? Aliflanke, la aŭtoro trouzas ekzercojn kun vortoj kiuj enhavas sufiksojn kaj sufiksosimilajn vortkombinojn (ekz. kolego-kunaganto kaj kolego-dika kolo). En la procedo de studodaŭro tiaj ekzercoj devus transformiĝi al pli solidaj taskoj. Ankoraŭ unu rimarketo – la aŭtoro laŭ la soveta moro kelkloke uzas epiteton "faŝista" por la hitlertempa Germanio (ekz.,pĝ.15;273). Ekssovetianoj ĝis nun kredas, ke ili militbatalis "kontraŭ faŝistoj". Sed tiuj ja agis en Italio, en Germanio – nazioj (nacionalsocialistoj)! Malgraŭ fanforanado de rusoj la faŝismon venkis ne ili, sed britoj kaj usonanoj...

Ĉar oni aŭguras al la verko la kvaran, eĉ pli bonan eldonon, mi eldiru mian konsilon. Naciaj personnomoj en siaj naciaj (ne adoptitaj) formoj estas fremdvortoj en Esperanto kaj oni ne povas ilin legi laŭ reguloj de Esperanta fonetiko. Kiel ilin legu la leganto, kiu ne scipovas legi certan nacian lingvon? B.Kolker "savas" la nepoliglotan leganton -- li prezentas proksimuman prononcon en la ĉapitro Komentaro. Laŭ mi tion oni devus fari jam tuj kiam certa nacia personnomo aperas unue en la teksto!

Finfine, mi respondu la titolan demandon, kiel spertiĝi en Esperanto. Estas simple – akiru la gvidlibron "Vojaĝo en Esperanto lando" kaj atente, kun krajono enmane, legu ĝin. Vi nepre atingos la celon!

Vytautas Šilas

Figure la titolo estas tre taŭga. La libro konsistas el dudek ses ĉapitroj, kaj en ĉiu el ili la verkinto prezentas al la leganto tipan kunvenon en modela Esperanto-klubo. Legante la programojn, mi vetas, ke kiu ajn esperantisto dezirus membriĝi en tian klubon! Ekde la unua paĝo la leganto, kiel membro de tiu ĉi klubo, komencas sian vojaĝon tra la historio de la movado. La unua renkontiĝo, kompreneble, estas kun Ludoviko Zamenhof, kiu rakontas per propraj vortoj pri la naskiĝo de Esperanto. Poste, oni konatiĝas kun Izrael Lejzerovicz kaj Vasilij Eroŝenko. Finfine la fikciaj klubanoj spektas videofilmon pri Parizo kaj aŭskultas deklamon de versaĵo de Leonard Newell pri Parizo. Por multaj legantoj sufiĉas, ke ili ĝuas la tekstojn kaj belajn ilustraĵojn. Por la malsupraĵaj scivolemuloj valoras la penon, ke ili legas la detalan komentaron pri la temoj.

Kia agrabla enkonduko, kaj dum la sekvantaj dudek kvin ĉapitroj la verkinto ne perdas la fadenon! La tekstoj, kiujn li elektis, provizas al la leganto larĝa-spektran enkondukon pri la lingvo, la historio, la kulturo kaj la nuntempa strukturo de la Esperanto-movado. En "Vojaĝo en Esperanto-lando" troviĝas granda vario de fikciaj kaj nefikciaj tekstoj, jen originale Esperantaj, jen tradukitaj. Iom post iom, legante tiujn ĉi erojn, mi miris pri la potencialo de nia juna lingvo. Tiom da verkistoj ekde la pioniroj (Zamenhof, Lejzerowicz, Eroŝenko, Baghy, Lapenna ktp) ĝis la nunepokuloj (Bronŝtejn, Ŝtimec, Piron, Steele ktp) montras per sia verkado la diverskapablon de Esperanto. Ĉi tie troviĝas amuzaj, seriozaj, viglaj, kortuŝaj, teknikaj, sportaj ktp verkoj. Tiuj ĉi tekstoj estas legendaj kaj legindaj. Mallonge, la libro "Vojaĝo en Esperanto-lando" estas trezorujo por iu ajn, kiu volus ĝisfunde informiĝi pri la Esperanta afero.

Studante la libron mi eltrovis aliajn ne atenditajn rekompencojn.

Boris Kolker ne kontentiĝas, ke la lernantoj nur fariĝas lertaj uzantoj de la lingvo; li atendas, ke ili respondece mem cerbumu, ekzemple, pri tio, kial ili fariĝas esperantistoj, kiel ili intencos agadi, pri la signifo de la interna ideo, la argumentoj pri demokratio kontraŭ totalismo ktp. En ĉiu "lingva praktiko" estas inkludita "temo por diskuto aŭ rakonto", kiu ĉiam temas pri etika aŭ socia problemo. Ekzemple: "Ne doloras frapo sur fremda kapo". Verdire, dum tiu ĉi studado oni fariĝas ankaŭ pensulo. Por estontaj agadantoj kaj verkistoj ktp la filozofia sereneco estas granda avantaĝo.

Se oni nur legas ĝin, kiel la proverban glacimonton, oni spertas nur dekonon de ties kvintesenco. Laŭ mia opinio, la plej valora defio estas la lingva praktiko fine de ĉiu leciono. Per verkado de tiuj ĉi taskoj, krom la lingva pliboniĝo, oni lernas verkistajn kaj retorikajn fakojn. Plue oni relernas la emfazon de la imagpovo. Por tiuj, kiuj volus serioze agadi en la Esperanta movado kaj por tiuj, kiuj volus verki artikolojn, literaturon, tradukojn ktp, tiaj fakoj estas netakseblaj.

La virtuala vojaĝo tra la mondo ankaŭ estas plezura afero. Oni aŭdas pri la samideanoj kaj la vivmanieroj en multaj landoj. La unua eldono de tiu ĉi libro aperis en 1992, kaj ekde tiam multo okazas en la Esperanta mondo; ekz., la evoluo de la Esperanta movado en Afriko kaj Irano. Laŭ mia opinio, estus tre interese, se estonta eldono de tiu ĉi valora libro enhavus informojn pri tiaj projektoj.

Kutime revenante post longa vojaĝo, mi sentis min lacega. Tamen tiu ĉi vojaĝo ne lacigis min! Kontraŭe! Ĉar mi ankoraŭ entuziasmas pri Esperanto, kaj la estontaj Esperantaj planoj ne mankas al mi. Pensu! La libroj, kies erojn mi jam ĝuis dum la kurso, nun atendas min. La fabeloj de Eroŝenko, kiujn dum longa tempo mi jam intencis anglen traduki, atendas min. La geamikoj en la vera Esperanto-lando, kiujn mi ĝis nun ne konas, atendos min.

Dankegon, Boris Kolker, pro via valore inspira libro kaj pro via agrabla gvidado.

Betty Chatterjee

Vladimir Samodaj

Karla

Vasil Kadifeli